Eimreiðin - 01.04.1973, Blaðsíða 61

EIMREIÐIN
áferð, kulda landsins, birtunni, sem hrökk af nefi erfiðismanns-
ins og gekk á vit ævintýranna'? Því verður tæplega neitað, að
liann tók nokkur skref aftur á bak. Á skömmum tíma þurrk-
aði málarinn hörðustu kornin af yfirborði verka sinna, flutti
þau suður í löndin, ef þannig mætti taka til orða, svipti þau
áreynslunni, jafnvel fortíðinni. Þessi mikilsverða breyting
starfsaðferða Gunnlaugs á vitaskuld að nokkru leyti rætur
sínar að rekja til sívaxandi leikni lians með hráefni og áhöld.
Reyndar kæmi mér ekki á óvart þótt það vitnaðist við rann-
sóknir síðar meir, að vatnslitamyndir hans og teikningar hefðu
veitt lionum staðbetri þjálfun en flest önnur verkefni. Sú
skýring er samt tæplega einhlít. Hann var farinn að gæla við
hugmyndina um risaverkið eða skreytingar veggja í opinberum
hyggingum og hófst hráðlega handa. Margar þessara risamynda
náðu aldrei sömu reisn og litlu olíuverkin t. d. í Grindavíkur-
syrpunni. Þó má benda á einstök verk, er gerðu hugsýnina að
traustum veruleilc tíðarinnar: Skammdegisnóttu, Haustkvöld
og Bæn fyrir kúm í haga.
I upphafi var rætt um þátt Gunnlaugs Schevings í formþró-
un eða formbreytingu myndlistar á íslandi. Hann var sannar-
lega verður fyllstu athygli okkar. Reyndar held ég, að við höf-
um aldrei gert og gerum aldrei of mikið úr mikilvægi hans í
framvindu þessarar listgreinar. En á síðari árum liöfum við
farið að huga æ betur að frásagnaræðinni. Ástæðan er vafa-
laust sú, að frásagnir af mannlífinu, lýsingar umhverfisins og
hugmyndafræðilegur áróður hefur fengið nýjan og æðri sess í
verkum yngstu myndlistarmannanna víðs vegar um heim. En
Gunnlaugur varð tæplega fyrir nokkrum beinum áhrifum af
starfsbræðrum sínum í þessum efnum — nema ef vera skyldi
hinum eldri málurum og rithöfundum á Norðurlöndum. Frá-
sagnargleðin var honum í blóðið borin og kemur enda skýrt í
Ijós í fyrstu verkum bans. Það féll einnig prýðilega að gerð
hans sem málara að skreyta bækur með teikningum og þrykk-
myndum.
Og enn má nefna þessari kenningu til staðfestingar hvílíka
unun hann hafði af því að glíma við þjóðsagnaarfleifðina.
Sjálfur skrifaði liann nokkrar smásögur og var afhurðasnjall
sögumaður í litlum liópi vina sinna á góðum stundum. Þegar
þetta er haft í huga er ekki ósennilegt, að við munum skoða
síðustu verlc Gunnlaugs Schevings í nýju ljósi þegar stundirnar
líða.