Eimreiðin - 01.04.1973, Blaðsíða 16

EimreiðiM
inni, enda býður liún upp á það. Þáttur embættismanna og sér-
fræðinga í þessum málum er með ólíkinduin. Þeir hafa hagað
sér eins og æstustu erindrekar Bandaríkjamanna, en stjórnar-
herrarnir nota sér þá til að skýla sér.
— Þegar er svo háttað, sem þú hefur nú lýst, hvernig getur
þú þá mælt dvöl varnarliðsins hér bót? Þú segir einmitt í ræðu
1. des. 1965: „Sjónvarp þetta flytur menn úr íslenzku menn-
ingarumhverfi og þá einkum yfir í handaríska múgmenningu.
Það gerir fslending að Bandaríkjamanni í hugsunarhætti eða
öllu iieldur bandarísku múgmenni.“
S. L.: Eins og ég hef áður sagt, erum við í öryggismálum í
aðstöðu, sem við ráðum lítið við. í reynd höfum við ekki úr-
slitavald um það, hvort hér er varnarlið eða ekki. Við þeirri
staðreynd verður að bregðast af skynsemi og reyna að skipa
málum þannig, að dvöl þess trufli íslenzkt þjóðlíf sem minnst.
Um þau efni getum við ráðið miklu, en þá bregðast stjórn-
málaforingjar okkar gersamlega og láta allt reka á reiðanum.
Það var sérstaklega við þessu, sem ég vildi vara 1965, án þess
að það hafi borið mikinn árangur, og er noklcuð sama hvaða
flokkur á hlut að máli.
— Hvað telur þú rétt að gera lil þess að draga úr óæskileg-
um álirifum hersetunnar?
S. L.: Æskilegast væri að flytja herstöðina úr þéttbýli, en á
því eru þó vafalítið vandkvæði, en þessa lausn tel ég þó að
kanna ætti.* Einnig hefur verið rætt um að fá hersveitir ann-
arra þjóða. Ég er að vísu vantrúaður á, að það leysi nokkurn
vanda. Heppilegasl er að reyna að einangra herstöðina sem
mest, þó að ekki þurfi að loka menn þar inni eins og fanga.
Iierstöðvar eru alls staðar vandamál og á þær settar ýmsar
hömlur, t. d. í Bandaríkjunum sjálfum. Ekki ætti að þurfa að
taka fram, að frá þessari herstöð á ekki að reka neins konar
fjölmiðlun fyrir íslendinga, hvorki útvarp né sjónvarp. Ýmsir
hafa talið rétt, að íslendingar tækju að sér ýmis störf í her-
stöðinni, en erfiðara er þá um alla einangrun. Bezt væri að
sjálfsögðu, ef við gætum rekið þessa stöð sjálfir að öllu leyti,
en þess er enginn kostur nú.
— Hver eru lielztu sjáanleg áhrif handarískrar hersetu á
menningu og þjóðerni íslendinga?
S. L.: Ég held, að almennt megi segja, að margvislegar hætt-
ur steðja að íslenzku Jijóðerni og menningu, og þær koma
vissulega víðar að en frá herstöðinni. Ef henda á sérstaklega
á eitt atriði, sem hættu veldur, yrði það afþreyingariðnaður
nútímans, múgmenningin. Hún stofnar reyndar hámenningu
104