Ægir - 15.12.1959, Blaðsíða 14

12
ÆGIR — AFMÆLISRIT
þeirra, og við ættum að geta fært okkur þau
svo vel sjálfir í nyt, að við gætum flutt útlend-
ingum okkar eigin fisk, fiskaðan af okkur sjálf-
um, á okkar miðum, á eigin skipum, í stað þess
sem þeir nú sækja liann mest liingað sjálfir og
ekki ósjaldan þar að auki fara í hága við lands
lög og rétt með yfirgangi sínum og ofbeldi. ...
Þér fiskimenn og sjómennl Yður er þetta rit
ætlað, það á að vera ykkur leiðarvísir og mál-
svari, það á að leiðbeina og styðja að öllu því,
sem getur orðið ykkar atvinnuveg til þrifa og
framfara, að öllu því, sem getur stutt að ykk-
ar sameiginlegu velgengni, það á að vera tals-
maður yðar þegar þér eruð önnum kafnir á
hafi úti og hafið ekki tíma tii umsvifa; það á
að upplýsa yður sem búið á útkjálkum og
annesjum, þar sem auðurinn er annarsvegar,
en því miður oft vanþekking og fátækt liins-
vegar. Öll þau málefni, sem að einhverju leyti
geta stutt að framförum í fiskiveiðum, veiðiað-
ferðum, hagnýtingu, verkun o. fl. verður ræki-
lega rætt og útlistað, hafandi fyrir augum bæði
útlent og innlent, sem gefur leiðbeiningar og
upplýsingar í því efni. ...
Landhelgisviálið
Landhelgismálið er Matthíasi þegar í
upphafi hugstætt. í 1. tbl. skýrir hann frá
gæzlu Heklu hér við land og fer lofsam-
legum orðum um skipherrann, capt.
Schack, sem hann segir að hafi sýnt mik-
inn dugnað og orðið fengsæll á ferðum sín-
um kringum landið. I fréttinni segir m. a.:
Að fiskimenn á ýmsum stöðum sem oft og
tíðum hafa orðið að þola það bótalaust, að
botnvörpungarnir hafa látið greipar sópa um
afla og veiðarfæri þeirra rétt fyrir utan land-
steinana séu glaðir við að vita af svo duglegri
löggæzlu sýna eftirfarandi dæmi.
Capt. Schack spurði mann á Aðalvík hvort
fólk hefði séð þegar hann tók botnvörpunginn
þar í sumar.
„Já,“ sagði maðurinn, „fólk var allt háttað,
því kl. var hálf tólf um nóttina en allir vökn-
uðu við skotin, og ég er viss um að hvert
mannsbarn í Víkinni liefir farið á fætur, og
þegar „Hekla“ fór með botnvörpunginn,“ bætti
liann við, „lofuðu allir guð“. ...
í 2. tbl. er alllangur útdráttur úr skýrslu
foringjans á Heklu til stjórnarinnar. Þar
segir m. a.:
Um miðbik síðustu aldar voru briggskipin
„St. Thomas“, „St. Croix“ og „Örnen“ og bark-
skipið „Saga“ varðskip við ísland um sumar-
tíinann, en þar eftir komu eimskipin „Fylla“,
„Diana“ og „Ingolf“ og voru þau til skiptis í
30 ár, frá 1865—1895 varðskip hér.
Til loka þessa tímabils voru allar fiskveiðar
reknar með netum, línum og lóðum. Eftir 1890
hófu Englendingar flatfiskveiðar ineð botn-
vörpum við strendur landsins. Flatfiskur veið-
ist mest á fiskisviðunum næst landinu, og þetta
varð tilefni til þess, að botnvörpungar skutust
inn á landhelgissvæðið og brutu þannig lögin
með því að fiska þar. Einnig spilltu þeir og
eyddu tíðuin netum og veiðarfærum lands-
manna. Á þessum tíma voru fiskveiðar lands-
ins í miklum uppgangi; yfirgangur botnverpla
varð því oft orsök til þess, að bátafiskveiðarn-
ar, sem eru mikilvægustu fiskveiðar lands-
manna, urðu að hætta í miðjum klíðum.
Nú tóku Englendingar ár frá ári að lengja
veiðitimann. Verutími varðskipsins hér við
land var því lengdur upp í 7% mánuð og til
þess veitt 49.000 kr. aukatillag úr ríkissjóði.
þetta dugði í tveggja ára tíma, en botnverplar
lengdu ennþá veiðitímann við ísland og árið
1904 fiska þeir árið um kring við ísland, en
þó eru þeir færri á veturna.
Um 180 botnverplar fiska við ísland nú, þar
af eru 150 enskir en 30 frá öðrum þjóðum, en
þó munu þeir fleiri verða, því að þýzki botn-
verplaflotinn stækkar stórum, og 10 stór skip
með 10 mílna hraða, sem fiska eiga við ísland
eru í ár í smíðum. ... Frakkar liafa nú 8 skip
hér við land og fiskveiðar þeirra, eins og Hol-
lendinga og Belga, magnast stórum og allt
hendir til þess, að að íslandi steðji meiri voði
en nokkru sinni áður.
Það eru Englendingar, sem mestir eru upp-
vöðsluseggir í landhelgi og ónýta oft með miklu
ofbeldi veiðarfæri landsmanna og einkum þá,
þegar þeir vita, að varðskipið er ekki við land.
Auk þess stunda Norðmenn þorskveiðar með
lóðum, og nú á síðustu tímuin síldveiðar ineð
reknetum fyrir Norðurlandi. Þessar veiðar hafa
í síðustu 2 ár aukizt svo stórkostlega, að í ár
veiddu um 100 skip á vart 2 mánuðum 85.000
tn. af síld. ... Venjulega er síldin veidd utan
landhelgi, veiðar þessar kæmu því ekki til
greina, ef veiðin væri ekki þegar í stað flult í
land og verkuð þar. Hvort þetta viðgengzt eft-
irleiðis cr komið undir löggjöfinni íslenzku. ...
Þorskveiðar með línum, venjulega fyrir utan
landhelgi, stunda um 150 franskar skonnortur
með um 3000 skipverja; 100 færeyskir kútter-
ar, skipsliafnir 1200 menn og um 130 íslenzkir
kútterar, skipverjar um 2000. Ennfremur
stunda 2000 íslenzkir bátar veiðar við strend-
urnar. ...
Vcgna hinna miklu liagsmuna, sem útlendar
þjóðir liafa af fiskiveiðum þessum, liafa Frakk-
ar þegar um langt árabil liaft 2 lierskip, sem