Ægir - 15.12.1959, Síða 138

136
ÆGIR — AFMÆLISRIT
Þegar þi’skipin lcomu til sögunnar jókst
aflafengurinn að miklum mun. Þegar enn
íleiri og betur búin skip komu til, með
meiri og betri veiðarfæri (vélbátar og
togarar), margfaldast franileiðslan. Allt
þetta sama gerðist hjá öðrum fiskveiði-
þjóðum, er framleiddu og seldu saltfisk á
hina sömu markaði sem íslendingar. Við
þetta þrengdist markaðurinn, kaupend-
urnir fóru að gera strangari kröfur um
vöruvöndun. Samh’iða fóru kcppinautarn-
ir að gefa vöruvönduninni meiri gaum og
leggja sig í framkróka með að uppfylla
gæðakröfur kaupendanna, ella yrðu þeir
beinlínis aftur úr í samkeppninni.
Ný sókn gefur góða raun.
Þrátt fyrir þá auðsæju staðreynd, sem
hér hefur verið getið, vantaði mikið á að
varan væri nógu góð og skipulega sam-
ræmd. Hér varð því að koma til almennt
aðhald, samfara fræðslu og leiðbeining-
um um samræmdar kröfur um aila með-
ferð, allt frá því fiskurinn var veiddur,
þar til hann var kominn í hendur kaup-
endanna í þeirra eigin landi.
Frómar óskir um samtök í þossa átt
hefðu sjálfsagt komið að litlu haldi eins
og á stóð. Það varð því að ráði, að setja
reglugerð um mat á fiski, samhliða því
sem matsmenn voru skipaðir. Þetta var
gert í júlí 1904. Hinn 12. júlí fyrir fiski-
matsmenn í Reykjavík, samhliða skyldu
að fara til Hafnarfjarðar, Akraness og
Keflavíkur til að meta þar. Hinn 14. júlí
voru og gefin út erindisbréf fyrir yfir-
og undirmenn á ísafirði, og hinn 12. júlí
fyrir yfirmatsmanninn í Reykjavík, sem
jafnframt var ráðunautur ríkisstjórnar-
innar um þessi mál öll.
Yfirstjórn þessara mála var falin Þor-
steini nokkrum Guðmundssyni (bróður
Björns múrara og síðar kaupmanns),
mætum manni, er verið hafði utanbúðar-
maður í Reykjavík. Þá þegar, og síðar,
sýndi það sig, að þarna var réttur maður
á réttum stað. Hann tók starf sitt mjög
alvarlega og ferðaðist til markaðsland-
anna, þar sem hann kynnti sér nákvæm-
lega óskir þeirra um útlit og gæði vör-
unnar. Þegar er heim kom hóf hann svo
leiðbeiningarstarf sitt og samræmdar að-
gerðir til þess að ná sem beztum árangri.
Launin voru ákveðin 800 kr. og greidd-
ust eftir á fyrir hvern ársf jórðung 200 kr.
Laun undirmatsmanna voru ákveðin 65
aurar um ldst., er þeir voru að meta.
„Fiskmatið skal fara svo fram, að tveir
matsmenn skoði saman hvern fisk, svo
tveir geti vottað um allan farminn". —
Gagnvart laununum segir ennfremur svo:
„Er þeim stranglega bannað að taka á
móti nokkurri þóknun eða góðgjörðum,
hverju nafni sem nefnist, frá þeim,
sem fiskinn senda út, frá skipstjórum eða
skipsmönnum eða öðrum, sem hafa með
fiskinn eða skipið, sem flytja á fiskinn
í út, að sýsla“.
Þegar yfirmatsmaðurinn er á ferða-
lagi, fær hann í fæðispeninga 3 kr. á dag
og ferðakostnað eftir reikningi. Þetta eru
helztu atriðin í erindisbréfum fiskmats-
manna frá 1904.
Það er svo ekki fyrr en 9. júlí 1909,
að sett eru lög um fiskmat. Þá eru árslaun
yfirmatsmannsins ákveðin 2000 kr. Þá
eru einnig skipaðir yfiiTnatsmenn á Isa-
firði, Akureyri, Seyðisfirði og í Vest-
mannaeyjum. Undirmatsmenn á hinum
ýmsu stöðum skipar viðkomandi lögreglu-
stjóri. Að cðru leyti eru svipuð ákvæði
um eftirlit og viðurlög sem 1904.
Þorsteinn Guðmundsson fékk mikið lof
fyrir starf sitt og stjórn fiskmatsins.
Mun ekkert af því vera ofsagt, enda talið,
að hann hafi allra manna mest og bezt
mótað þetta og verið eftirgangssamur um
að settum reglum væri fylgt og undir-
matsmennirnir væru vandaðir menn og
trúverðugir í einu og öllu.
í nóv.—des. bl. Ægis 1907 er spurt að
því hvað valdi, að ísl. saltfiskur sé í lægra
verði en norskur? Sá, sem spyr, svarar
þessu með því er honum finnst liggja
næst, svo sem: „Vér höfum hvergi um-