Ægir - 01.02.1979, Page 12

Ágúst Einarsson:
Rekstrarskilyrði
útgerðarinnar 1978
Erfitt er að gera grein
fyrir afkomu útgerðarinn-
ar á árinu 1978 og þróun
efnahagsmála þess árs, án
þess að líta lauslega á þró-
un þessara mála á árinu
1977.
Nokkrir þættir efnahags-
mála ársins 1977.
Hin ytri skilyrði þjóðar-
búsins héldu áfram að
batna fram eftir árinu 1977
og raunar voru allar aðstæður hagstæðar á fyrri
hluta ársins. Aflabrögð voru almennt góð, ef undan-
skilinn er vertíðarflotinn á hinu hefðbundna
vertíðarsvæði. Útflutningsverðlag hækkaði mun
meira en innflutningsverðlag og er ætlað að við-
skiptakjörin hafi batnað um 10% frá 1976. Brúttó-
þjóðarframlag jókst um 4,8% samanborið við 2,4%
1976 og -5-2,1% 1975.
Aukning þjóðartekna varð nokkru meiri eða
7,9% (v/bættra viðskiptakjara) samanborið við
5,9% 1976 og -6% 1975.
Hins vegar jukust þjóðarútgjöld mjög verulega
á árinu 1977 v/mjög aukinnar einkaneyzlu.
Á árinu 1977 fóru fram víðtækir kjarasamningar,
sem leiddu til meiri launahækkana en dæmi eru
til um á síðari árum. A.S.Í. samdi við vinnu-
veitendur í júnímánuði og opinberir starfsmenn o.fl.
sömdu síðar á árinu. I lok ársins var talið að
kauptaxtar launþega væru um 60-65% hærri en við
upphaf ársins. Lítill árangur náðist í baráttunni
við verðbólguna og sá árangur, sem náðst hafði
um mitt ár var að engu gerður með framangreindum
kjarasamningum.
Gengisþróun 1977.
Gengissig krónunnar hélt áfram á árinu 1977,
mjög hægt framan af, en til muna örar síðari
hluta ársins, og stóð það m.a. í sambandi við gengis-
fellingu gjaldmiðla annarra Norðurlanda í ágústlok.
Vegið meðalgengi erlendra gjaldmiðla gagnvart
krónu hækkaði um 10,5% frá 1976 til 1977, þ.e. á
grundvelli ársmeðaltala. Sökum fremur veikrar
stöðu Bandaríkjadals hækkaði gengi hans heldur
minna, eða um 9,3% milli ársmeðaltala. Frá árs-
byrjun til ársloka 1977, varð þó heldurmeirigengis-
breyting, þannig varð samvegin hækkun erlendra
gjaldmiðla 14,7%, en hækkun Bandaríkjadals sér-
staklega 12,3%.
Fiskverðsákvörðun um áramót 1978.
Eins og kunnugt er hækkaði fiskverð ekki 1. okt.
'11. Þann 1. desember varð hins vegar veruleg
hækkun á kaupgjaldi í landinu eða ca. 14%. Af-
leiðingar þessarar kauphækkunnar á hag útgerðar-
innar voru mjög miklar og ennfremur voru kostn-
aðaráhrif gengissigsins smám saman að koma í ljós.
Þegar ennfremur var litið til þess, að sjómenn höfðu
ekki fengið kjarabætur 1. október, var ljóst, að til
verulegrar fiskverðshækkunnar yrði að koma um
áramótin til að tryggja sjómönnum kjarabætur til
jafns við aðra og útgerðinni viðunandi rekstrar-
skilyrði.
Strax og umræður hófust í Verðlagsráði um
ákvörðun fiskverðs varð ljóst, að samkomulags-
grundvöllur var ekki fyrir hendi og staða helztu
greina sjávarútvegsins á þann veg, að ekki var við
því að búast að samkomulag næðist. Verðákvörð-
uninni var því vísað til yfirnefndar Verðlagsráðsins.
Eftirfarandi gögn um stöðu veiða og vinnslu
voru lögð fram af oddamanni yfirnefndarinnar í
byrjun janúar:
1. Rekstraráœtlun fiskveiða miðað við verðlag
(án fiskverðshœkkunnar) íjan. 1978.
Bátar Minni Stórir
án loðnu: skuttog.: skuttog.: Santt.'-
A. Tekjur alls . 20.861 13.495 5.612 39.968
B. Gjöld alls .. 23.876 13.739 6.233 43.848
Hreinn hagn. . -3.015 -244 -621 -3.880
H/A » 100 ... -14,5% -1,8% -11,1% -9,7%
II. Rekstraráœtlun fiskvinnslu miðað við verðlag
(án fiskverðsbreytinga) í jan. 1978.
A. Tekjur alls . Frysting: 43.296 Söltun: 16.687 Herzla: 3.469 Sanit-: 63.452
B. Gjöld alls .. 47.919 16.748 3.989 68.656
H. Hreinn hagn. -4.623 -61 -520 -5.204
H/A x 100 ... -10,7% -0,4% -15,0% -8,2%
Gr. í verðjöfnsj. - - -
Gr. úr Verðjöfnsj. 1.369 2.130 - 3.499
56 — ÆGIR