Ægir - 01.08.1984, Síða 26

vélum en togarafiskur. Töluverðar sveiflur mældust
í nýtingu milli vinnslustöðva, bæði í hausurum og
flatningsvélum. Gífurlegur munur kom fram í
flökunarnýtingu eftir vinnslustöðvum. Ekkert í
niðurstöðum athugananna gaf til kynna nokkur
veruleg áhrif fiskstærðar. hvorki á flatningsnýtingu
né flökunarnýtingu. Hins vegar hefir ástand véla og
vandvirkni í meðferð þeirra mjög mikil áhrif á nýt-
ingu. Athuganir þessar voru ekki nægjanlegar til að
ákveða hvaða áhrif fiskstærð hefur á nýtingu í salt-
fiskverkun og flökun og verður þeim haldið áfram
(1978). Rannsóknin beindist einkum aðþorski, ýsu,
ufsa og karfa, en einnig voru gerðar nokkrar athug-
anir á steinbít, löngu, blálöngu, keilu og grálúðu.
Athuganir fóru fram í 18 vinnslustöðvum og náðu
nú einnig til roðflettivéla. Helstu niðurstöður voru
þær, að fiskstærðin hefur engin afgerandi áhrif á
mismunandi nýtingu í vélum. Önnur atriði eins og
meðferð, ástand og stillingar véla, meðferð og
ástand hráefnis virðast skipta miklu máli. Þó erekki
hægt að segja að stærðin hafi engin áhrif.
Mælingar á þorski, einkum togaraþorski, eru
orðnar mjög margar. Togarafiskur nýtist mun betur
en bátaþorskur og munar um 3% miðað við flök/
sl.fiski með haus. Við hausun virtist togaraþorskur
nýtast örlítið betur eftir því sem hann var stærri.
Flökunarnýting hans (flök/sl.m.h.) fór hins vegar
lítið eitt minnkandi með aukinni þyngd.
Meðalflökunarnýting var þannig:
togaraþorsks 54.1 ± 2.4%
netaþorsks 50.3 ± 3.0%
línuþorsks 50.5 ± 2.1%
Togaraýsa virtist einnig nýtast betur en bátaýsa
en athugandir á bátaýsu eru ekki nægilega margar
til að unnt sé að setja fram tölur. Ýsan nýttist heldur
betur bæði í hausurum og flökunarvélum eftir því
sem hún var stærri. Meðalflökunarnýting togaraýsu
var56.3 ± 1.8%.
Togaraufsinn nýttist örlítið betur í hausurum
eftir því sem hann var stærri en hins vegar fór flök-
unarnýting hans talsvert minnkandi með aukinni
þyngd. Meðalflökunarnýting togaraufsa var 62.6
± 2.6%.
Karfi nýttist mun betur í hausurum eftir því sem
hann var stærri. í flökuninni nýttist hann hins vegar
verr með vaxandi stærð. Flökunarnýting hans var
nærri óháð stærð eða um 37.0 ± 1.7% (1979).
Vélvæðing í fflökun offl.
Þegar verið var að undirbúa hina mikilvægu VL'
væðingu sem fólst í því að taka í notkun flökuní'1'
vélar í frystihúsunum og aðrar fiskvinnsluvélar *
því tagi átti Rannsóknastofan þar mikinn hluta
máli ásamt mörgum öðrum. Hér verður ekki rakin11
sá þáttur Rannsóknastofunnar þar sem heimilú*1
eru ekki tiltækar, en til er í handriti allrækileg grel11
eftir forstöðumann Rannsóknastofunnar 1,111
notkun flökunarvéla en sú grein var aldrei bid
sérstökum ástæðum. Rannsóknastofan fylg^1'1
rækilega með því sem var að gerast í þessum málu11'
erlendis.
ið
Rannsóknir á skreið
Rannsóknir í sambandi við verkun á skrfi*
hófust 1959. Þá var gerð ein tilraun með að uc‘
skreiðina með 1%-legi af sorbinsýru og 1% sorh'1*
til að reyna að koma í veg fyrir mynduri jarðsla?J'
Tilraunin sýndi að ekki var teljandi gagn af úðu*1
inni. Þá varogathugaðsambandmilli gæðaskre*ö‘.
og magns af ammoníaki og trimethylamíni í he*1*1'
Eftir því sem skreiðin var lakari að gæðum rey
meira af þessum efnum í henni. Ennfremur
/odis*
VOfU
kil'
könnuð að nokkru áhrif hráefnisgæða og veðurs
yrða á hina endanlegu vöru. Gerðar voru all’^r,
legar athuganir á því hvernig þurrkunin á sér sta
hjöllunum. Fyrstu 2 vikurnar er uppgufunin n*J -
hröð eða I kg vatn/viku/kg af þurrefni. Eftir
hægir mjög á uppgufuninni. Uppgufunarhraðir**1
þá í beinu hlutfalli við vatnsmagnið, sem eftir ef
fiskinum á hverjum tíma (42, 43). Athugun se
gerð var á uppbleytingu á skreið staðfesti þaú %()
kaupendur halda fram, að íslenska skre*
drekkur í sig minna vatn en sú norska (44). I s‘^f
vinnu við einkaaöila voru gerðar nokkrar tilra1*
með að pakka malaða skreið í loftdregnar P*‘‘
umbúðir og geyma við mismunandi skilyrði eða -A
37°C allt upp í 363 daga. Var notuð Afríkuskre*^
tilraunirnar. Malaða skreiðin geymdist allve*’ j,
þar eð plastið var ekki vatnsþétt léttist hún um
14.4%, ammoníak gufaði upp og sú skreið setn
geymd við hæsta hitastigið dökknaði. Gerlafjö*
hækkaði verulega. Prótein í möluðu skreiðinn*
um 74%. Skreiðin var mjög þétt í plastumbú u
um, pakkarnir nánast grjótharðir viðkomu- ^ ,
þegar pokarnir voru opnaðir leystist mjölið v
410-ÆGIR