Tímarit lögfræðinga - 01.03.1951, Blaðsíða 49

Þjófumark (brcnnimark) samkvæmt íslenzlciim lögum
41
og stundum fyrir stórþjófnað.1) En sú linkind var gerð
14. apríl 1759, eins og getið var, að dómum um hýðingu
við staur og brennimerkingu mætti ekki fullnægja, fyrr en
konungsúrskurður væri fenginn um það. Þetta ár voru
fjórir dómar um hýðingu og brennimark kveðnir upp á
alþingi, en bönnuð fullnæging þeirra fyrr en konungsúr-
skurður væri fenginn.2) Á alþingi 1765 eru þrír menn
dæmdir með sama hætti, og var einn þeirra Arnes Pálsson,
útileguþjófurinn alkunni.3 4 5)
Tilskipun 27. apríl 1771 takmarkaði brennimark við þá
eina, sem dæma skyldi til hýðingar við staur og ævilangrar
refsivinnu í járnum, eins og getið var. 1 dómum frá árun-
um 1775 (þá er fyrsti þjófsdómur dæmdur á alþingi eftir
1771) og til 1782 hefur ekki verið dæmt brennimark, enda
ekki sagt, að refsivinna, þar sem hún var dæmd, skyldi
vera í járnumA)
Árið 1783 er Hannes nokkur Grímsson hins vegar dæmd-
ur til hýðingar við staur, brennimerkingar og ævilangrar
refsivinnu í ,,Kaupinhafnar slaverie“ fyrir stuld á 20
ríkisd. kroner.s) Dómsorðið er mjög stuttaralegt, en ætla
má, að þetta hafi verið fyrsta brot aðilja, með því að ann-
ars er ekki getið í dóminum né heldur í heimvísunardómi
árinu áður. Dómurinn er sagður dæmdur í „tilliti til" N. L.
6—17—37 og tilsk. 27. apríl 1771.
Með konungsbréfi 24. marz 1786 var svo mælt, að stuldur
á sauðfé í haga eða úr fjárhúsum skyldi varða slíku sem
stórþjófnaður. 1 forsendum konungsbréfs þessa segir, að
þjófnaður fari mjög í vöxt meðal almennings. Skaftár-
eldar og hörmungar þær, sem á eftir þeim komu, ollu því,
að fjöldi bænda flosnaði upp af býlum sínum og mikill
1) Alþingisb. 1753 nr. 3, 4, 5, 15, 1754 nr. 3, 6, 1. og 2. atriði, 1755 nr.
14 (maður sagður hafa verið merktur á hrygginn).
2) Alþingisb. 1759 nr. 10, 14, 24.
3) Alþingisb. 1765 nr. 7, 10, 28.
4) Alþingisb. 1775 nr. 18, 1776 nr. 9, 1778 nr. 6, 19, 1779 nr. 5, 1780 nr.
7, 1782 nr. 11.
5) Alþingisb. 1783 nr. 12. Sbr. alþb. 1782 nr. 14.