Tímarit lögfræðinga - 01.01.1962, Blaðsíða 9

stöðu verða naumast skiptar skoðanir. Hitt er aftur á
móti spurning, sem lcrefst vissulega nánari athugunar,
hvort samþykki Alþingis eitt saman sé alltaf fullnægj-
andi heimild samkvæmt íslenzkum stjórnlögum, þegar
um er að ræða aðild að alþjóðlegum stofnunum, 21. gr.
stjórnarskrárinnar þarf ekki — og má ekki — að mínum
dómi skilja svo, að samkvæmt henni séu forseta að
fengnu samþykki Alþingis heimilaðir hvers konar milli-
ríkjasamningar, hvers efnis sem eru. Það væri í alia
staði óeðlilegt, að Alþingi gæti heimilað milliríkjasamn-
ing, sem raunverulega gerbreytti stjórnarskránni, leyfði
t. d. eitthvað, sem þar væri algerlega bannað eða brevtti
starfsskiptingu á milli handhafa ríkisvaldsins. Ég er þvi
þeirrar skoðunar, að þrátt fvrir vöntun beinna stjórnlaga-
ákvæða þar um, þá verði eiginlegu ríkisvaldi, sem í stjórn-
arskránni er fengið tilteknum aðilum, eigi takmarka-
laust afsalað með milliríkjasamningi, hvort heldur er til
annarra rikja eða alþjóðastofnana, nema samkvæmt sér-
stakri stjórnlagaheimild eða að undangenginni stjórnar-
skrárbreytingu.
I íslenzku stjórnarskránni er að vísu engin hátíðleg full-
veldisyfirlýsing, svo sem er í stjórnarskrám sumra ann-
arra ríkja. Þar er t. d. ekkert ákvæði hliðstætt 1. gr.
norsku grundvallarlaganna, en þar segir, að Noregur sé
„et fritt, selvstendig, uavhendelig og udelelig rike“. Samt
sem áður virðist mér augljóst, að ríkisstjórn Islands gæti
ekki, þó að samþykki Alþingis væri fengið, með milli-
ríkjasamningi einum saman án stjórnarskrárbreytingar
játast undir jíirráð annars ríkis, svo að gilt væri að ís-
lenzkum stjórnlögum. Slikt fullveldisafsal gæti ekki átt
sér stað án stjórnlagabreytingar. Sama máli gegndi, ef
Island ætlaði að gerast þátttakandi í bandaríkjum, sem
liefðu sameiginlega stjórnarskrá. Island gæti ekki gengið
í slíkt sambandsríki að óbreyttri stjórnarskrá. Slíkt væri
ósamrýmanlegt stjórnarskránni, bæði sjálfu stjórnar-
forminu, einstökum stjórnarskrárákvæðum, sjálfstæði
Tímarit lögfræðinga
7