Tímarit lögfræðinga - 01.01.1962, Síða 36

aura og i'étt íslenzkra manna í Noregi er vitnað til samn-
ings, sem íslendingar á sínum tíma gerðu við Ólaf kon-
ung hinn helga. Ákvæði þess samnings eiga að haldast
að öðru leyti en því, að erfðaréttur Islendinga i Noregi
á að verða tryggari en áður og landaurar skulu upp gef-
ast. Ekkert af þessu gat haft úrslitaþýðingu 1262, en rétt
hefur þótt að taka ákvæðin upp í sáttmálann, hæði vegna
hins breytta réttarsambands, sem varð við konungstök-
una og vegna þess að réttindi Islendinga áttu að verða
nokkru meiri en áður. Úrslitaskilyrðin af hálfu Islend-
inga eru liins vegar þessi:
Konungur skal láta Islendinga ná friði og ísl. lögum.
Sex skip skulu ganga frá Noregi til Islands tvö sumur
hin næstu, en þaðan í frá sem konungi og hinum beztu
bændum landsins þykir hentast landinu.
Konungur skal lialda friði yfir Islendingum, svo sem
guð gefur lionum framast afl til, og telja þó sumir fræði-
menn, að þetta ákvæði taki einungis til vera íslendinga
í Noregi.
Jarlinn vilja Islendingar vfir sér hafa, meðan hann
heldur trúnað við konung en frið við þá.
íslendingar og þeirra arfar skulu halda allan trúnað
við konung meðan liann og hans arfar halda við Islend-
inga þessa sáttargjörð, en lausir ef hún rýfst, að beztu
manna yfirsýn.
1 þessum fimm liðum er i þremur berum orðum talað
um trygging friðar og hið sama skilorð felst einnig í
hinum síðasta, sjálfu uppsagnarákvæði samningsins. Það
getur því ekki dulizt, að Islendingar leggja megináherzlu
á, að konungur skuli láta þá ná friði. Það er frá sjónar
miði íslendinga höfuðvinningurinn við samninginn.
Þegar hér var komið, höfðu látlausar innanlandsdeilur
staðið, oft með miklum liðssafnaði, svo lengi sem elztu
menn mundu. Að vísu er það rétt, sem á hefur verið
bent, að í. þeim lierhlaupum voru ekki drepnir alls
nema nokkur liundruð manna. En í þeim hópi voru
34
Timarit lögfræðinga