Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Blaðsíða 13

um, fenginn umráðaréttur vfir svæði því, sem bannið
tekur til, og verði forráðaréttur landeigenda að víkja
fyrir þessum rétti virkiseigandans.13) Skv. því sjónar-
miði ætti þá að vera um eignarnám að ræða. Af þessu
er ennfremur ljóst, að i mörgum tilvikum gæti lög-
gjafinn haft það nokkuð i hendi sér, hvort hann léti lita
svo út, að skerðing á réttindum vissra aðila miðaði ein-
ungis að vernd réttinda annarra, eða að með henni væri
miðað að því að fá hinum síðarnefndu umráð yfir eign
þeirri, sem skert er. Gæti löggjafinn e. t. v. i sumum til-
fellum dulbúið eignaskerðingar sem takmarkanir a
eignarrétti undir yfirskyni réttarverndartilgangs, þótt
þær í raun hefðu svipuð áhrif og eignarnám, bæði fyrir
rétthafa þann, sem skerðingin bitnaði á, og þá er góðs
nytu af skerðingunni. Gætu slíkar skerðingar farið al-
gjörlega i bága við þau réttlætissjónarmið, sem ákvæði
67. gr. eru reist á.
Eins og vikið verður betur að siðar, leikur ekki á
þvi vafi, að skv. ísl. löggjöf, og þá væntanlega einnig ís-
lenzkum stjórnskipunarrétti, liefur réttarverndartilgang-
ur eignaskerðingar mikla þýðingu, er draga á mörkin
milli eignarnáms og takmarkana á eignarrétti. Auk
hinna almennu efnisraka, sem rakin eru hér að framan,
eru hins vegar aðrar veigamiklar röksemdir fyrir þvi,
að aðgreiningin verði ekki eingöngu á þessu atriði
byggð. Af íslenzkum dómsúrlausnum her fyrst og fremst
að nefna dóm Hæstaréttar i máli því, er reis út af
banni laga nr. 11/1951 við minkaeldi liér á landi. Ákvæði
laga þessara eru á því reist, að hanna beri minkaeldi
sökum hættu þeirrar og spjalla, sem minkar, er úr
haldi sleppa, valda. 1 umræddum lögum voru eigi nein
ákvæði, er mæltu fyrir um bætur til þeirra, sem tjón biðu
vegna bannsins. Samkvæmt kenningu þeirri, sem hér
hefur verið fjallað um, ætti ekki að vera skylt að greiða
einarnámsbætur, þar sem skerðing þessi byggist á
reglu, sem fyrst og fremst er sett til verndar réttindum
Tímarit lögfræðina
69