Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Blaðsíða 33

skotar til mælikvarða, sem lionum ber að nota við úr-
lausn máls og reiknað er með að dómarinn þekki og
geti liaft stoð af. Yisireglan bindur þvi úrlausn máls
hvorki við ákveðin vtri atvik eða atriði, sem unnt er
að sannrevna svo öruggt og ótvirætt sé, né gefur hún
heldur dómaranum algjörlega frjálsar liendur við úr-
lausn máls í hverju einstöku tilviki. Sem dæmi vísi-
reglna úr ísl. löggjöf má benda á 34. gr. laga nr. 20/1954
um vátryggingarsamninga, sem heimilar að ógilda á-
kvæði, sem er í ósamræmi við lögin, og leiða mundi
til niðurstöðu, sem augljóslega væri ósanngjörn, svo
fremi sem ógildingin yrði talin vera í samræmi við góð-
ar venjur í vátryggingarmálum. Akvæðið segir íivorki
til um það, livenær niðurstaða sé augljóslega ósann-
gjörn né hvað séu góðar venjur í vátryggingarmálum.
Þar verður að grípa til mælikvarða, sem ekki er að finna
í reglunni sjálfri, en liún augljóslega vísar til og ætlast
til að dómarinn noti. Annað dæmi úr íslenzkri löggjöf
um vísireglu er 32. gr. samningalaganna, sem heimilar
með vissum skilyrðum að ógilda löggerning, sem óheið-
arlegt væri að bera fyrir sig. Gáleysisreglur í skaða-
bótarétti eru og dæmi um vísireglur. Gáleysisreglan hef-
ur sjálf ekki að gevma mælikvarða þann, er leggja ber
á hegðun manna, en hún skírskotar til slíks mælikvarða,
sem aftur á móti ræðst af því, hverjar kröfur verður að
gera til hegðunar manna á vissum lífsviðum.
2. Roscoe Pound telur einkum þrennt einkennandi
fyrir vísireglurnar:
í fyrsta lagi, að þær felli siðferðilegan dóm um vissa
breytni.
í öðru lagi, að þær krefjist ekki að beill sé af ná-
kvæmdi hreinni lagaþekkingu, heldur krefjist þær al-
menns skynbragðs á almenn efni eða þjálfaðs innsæis
á sviði, er liggi utan reynslusviðs manna.
í þriðja lagi, að þær séu ekki orðaðar algilt né séu
afmarkaðs og ákveðins efnis, heldur séu háðar stað og
Tímarit lögfrieðina
89