Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Blaðsíða 43

nota lengur eiðsútskýringu og áminningu Norsku laga,
heldur var löggilt ný áminningarræða til þeirra, er eið
eiga að vinna fyrir rétti, sbr. Lovs. f. Isl. XIII bls.489—492.
Arið 1911 voru sett sérstök lög um eiða og drengskapar-
orð, 1. nr. 29, 11. október 1911. Samkvæmt 2. og 3. gr.
skyldi vitnaframburður að jafnaði staðfestur með eiði eða
drengskaparorði, en samkvæmt 4. gr. féll staðfesting nið-
ur, ef málsaðilar samþykktu það. Samkvæmt síðastnefndri
lagagrein hélzt óbreytt hin eldri regla að staðfesting fór
fram að lokinni yfirheyrslu.
I 134. gr. laga nr. 85, 23. júní 1936 um meðferð einka-
mála í héraði er enn ákveðið að staðfesting á vitnisburði
skuli fara fram eftir á. Jafnframt er áminningarræðan í
tilsk. 22. september 1846 lögð niður en dómari skal brýna
fyrir vitni, „eftir því sem við á, þýðingu og helgi staðfest-
ingarinnar, bæði fyrir úrslit málsins og fyrir vitnið sjálft,
bæði lagalega og siðferðislega“. Vitni staðfestir framburð
sinn með því að lyfta hægri hendi sinni og hafa upp eftir
dómara þessi orð: „Ég sver það og vitna til guðs míns, að
ég hefi sagt satt eitt og ekkert undan dregið“ (eiður) eða
„Ég lýsi því yfir og legg þar við drengskap minn og
heiður, að ég hefi satt eitt sagt og ekkert undan dregið“
(drengskaparhei t).
Samkvæmt 100. gr. laga um meðferð opinberra mála
nr. 27, 5. marz 1951 (nú lög nr. 82, 21. ágúst 1961) er
hins vegar almenna reglan sú að vitni festir heit um sann-
an framburð sinn áður en vitnaleiðsla fer fram. Auk þess
sem dómari skal brýna alvarlega fyrir vitni skyldu þess
til að gefa sönn og rétt svör við spurningum sinum og
draga ekkert undan, er máli skiptir, „minnir dómari vitni
á þýðingu vitnisburðar um málsúrslit og skýrir fyrir vitn-
inu með tilvísun til viðeigandi ákvæða hegningarlaga þá
refsiábyrgð, er vitni kann að baka sér með vísvitandi eða
gáleysislega röngum framburði, og þá siðferðislegu á-
byrgð, sem röngum framburði er samfara". Vitni stað-
festir framburð sinn með sama hætti og hefur eftir dóm-
Tímarit lögfræðina
99