Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Blaðsíða 32
bandi, að i stj.skr. er rá'ð fyrir því gert, að eignarnáxii
byggist einnig á almennum efnislegum ástæðum, þar
sem eitt af skilyrðum eignarnáms er, að það byggist á
almenningsþörf. Má því draga í efa, að síðastgreindur
fyrirvari hafi mikið gildi fyrir rétta aðgreiningu milli
eignarnáms og takmarkana á eignarrétti.25)
Samkvæmt framansögðu bendir margt til þess, að
sumir þeir höfundar, sem vilja byggja aðgreininguna
milli eignarnáms og takmarkana á eignarrétti að veru-
legu leyti á því, hvort skerðing sé almenn eða ekki, séu
i rauninni þeirrar skoðunar, að þar verði að leggja til
grundvallar sanngirnismat. Er þess vegna ekki vist að
mikið beri á milli þeirra og fræðimanna, sem aðhvllast
þá skoðun, að 67. gr. stjskr. sé regla, er skírskoti að
mörgu leyti til réttlætiskenndar manna um það, hvenær
eignarnámsbætur beri að greiða og hvenær ekki, og beri
að telja til réttarreglna, sem á ensku, frönsku og norður-
landamálum hafa verið nefnd standard, en á þýzku bafa
áþekk ákvæði verið nefnd Generalklausulen. Á íslenzku
liafa þessi ákvæði verið nefnd vísireglur.
V.
1. Hugtakið „standard“, þ. e. vísiregla, mun fyrst hafa
áunnið sér fastan sess í engilsaxnesk-amerískum rétti.
Þar mun og að finna þau fræðirit, er fyrst liafa tekið
þessar reglur til sérstakrar meðferðar. Nefna má þar
rit eftir binn þekkta bandaríska höfund Roscoe Pound,
Introduction to the Philosophy of Law og ennfremur
Standards ot' American Legislation eftir Ernst Freund,
en þar er fjallað um stjórnarskrárákvæði til verndar
mannréttindum. Hér á Norðurlöndum hafa vísireglur
verið teknar til rækilegrar meðferðar af Norðmannin-
um Ragnar Knoph í hinni merku bók hans Rettslige
Standarder, sem kom út árið 1939.2C)
Sérkenr' visireglunnar eru i stuttu máli fólgin í þvi,
að hún er leiðbeiningarregla fyrir dómarann, sem skír-
88
Tímarit lögfrædinga