Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Blaðsíða 24

við byggingum á tilteknum landssvœðum geti haft í för
með sér mikinn fjárhagslegan ávinning fyrir aðra, sér-
staklega fyrir eigendur granneigna. Er engan veginn
útilokað, að löggjafi gæti freistazt til að liaga slíku
hanni með sérstöku tilliti til vissra aðila, er hann teldi
sér hag af að styðja. Og hvað sem annars má segja um
slíkan fræðilegan möguleika, þá væri oft mjög órétt-
látt að einn aðili hagnaðist á kostnað annars með þeim
hætti, sem af sliku banni leiddi. Ennfremur má benda
á, að verndargildi 67. gr. væri mun minna, ef eignarnám
væri takmarkað við yfirfærslu eignarheimilda í skiln-
ingi höfundar.
Höfundur telur það yfirfærslukenningu sinni einnig
til gildis, að hún leysi á skýran og einfaldan liátt úr þvi,
livernig draga beri mörkin milli eignarnáms og takmarlc-
ana á eignarrélti. E. t. v. má á það fallast, ef lagt er
til grundvallar, svo sem höfundur virðist gera, að í eign-
arráðum og umráðarétti felist aðeins heimild til já-
kvæðra umráða og ráðstafana, en ekki til athafna- eða
afskiptaleysis. En ekki verður því neitað, að þessi tak-
mörkun umráðaréttarhugtaksins sé i meira lagi vafa-
söm.20) Liggur nærri að telja, að í umráðarétti eigand-
ans felist hæði heimild til jákvæðrar notkunar og ráð-
stafana og heimild til að láta eignina ónotaða að meira
eða minna leyti. Frá þvi sjónarmiði má líta svo á t. d., að
með bvggingarbanni sé eigi aðeins skertur umráðarétt-
ur eigandans, heldur hafi þeir aðilar, sem skerðingin er
til liagsbóta og heimild eða skyldu liafa til að halda
hanninu uppi, þar með fengið þau umráð yfir eigninni,
er til skerðingarinnar svarar. Svipuðum augum mætti
líta á fyrirmæli um niðurskurð búfjár. Mætti telja, að
þar væri meira að segja stofnað til jákvæðs umráða-
réttar til handa þeim aðila, er heimild eða skyldu hefur
til að framfylgja fvrirmælunum, þ. e. í sumum tilfell-
um ríkinu sjálfu. Yerður því að telja vafasamt, að nokk-
ur sá mismunur sé fyrir hendi milli annars vegar yfir-
80
Tímarit lögfræðimja