Tímarit lögfræðinga - 01.01.1966, Page 18

að hann hafi þá verið búinn að skipa nýjan lögmann i
hans stað. Þorsteinn hefur því án efa verið kosinn af Al-
þingi, enda er eðlilegast að ætla, að svo hafi að jafnaði verið
þegar lögmenn féllu snögglega frá.
Noregskonungar áttu mikið í ófriði á 14. ölcl. Það mun
þvi oft hafa verið umhendis fyrir þá að gefa málum á
Islandi þann gaum, sem þeir hefðu viljað. Því hefur einnig
verið allmikill losarabragur á mörgu hér á þeim tímum.
í Arnesingaskrá svokallaðri, sem talin er vera frá 20.
júli 1375, segir m. a.:
„Lögmenn viljum vér jafnan hafa hina sömu forfalla-
laust, ok ekki umskipti á gera, þá eina þó, er í lögréttu eru
samþykktir með réttu þingtaki, ef þeir halda hlýðni við
vorn Noregskonung ok lög við þegnana".1) Samþykktar-
ákvæði þetta lýsir ekki einungis óskum landsmanna um
skipun lögmanna og festu þeirra i embætti ef þeir rækja
störf sín vel, heldur hljóta þau að lýsa skilningi lands-
manna á þeim tímum á þvi hvernig lögmenn ætti að ré!t-
um lögum að kjósa, þótt rituð lagaákvæði væri ekki til
um kjör þeirra. Eðlilegast tel ég að skilja samþykktar-
orðin svo, að lögmenn ætti að tilnefna og samþykkja á
Alþingi (þ. e. í lögréttu), en siðan ættu þeir að fá stað-
festingu konungs fyrir embættinu. Þessi skilningur er i
samræmi við það, sem orðið er venja þegar komið er fram
á 16. öldina og e. t. v. fyrr.
í lok 14. aldarinnar eru orðin öll önnur tök á lands-
stjórnarmálum og bera þau merki Margrétar drottningai'.
Svo sem sagt er i Réttarsögu Alþingis, hefur Margrét að
vísu farið að óskum og kröfum landsmanna í þvi efni, að
þegar Hrafn Bótólfsson kom út árið 1381 hafði Ölafur
konungur veitt honum lögsögn um hálft landið æ meðan
Hrafn lifði.2) Ölafur konungur var þá barn að aldri, en
móðir hans réði ríkjum. Hún gekk hins vegar framhjá
16
H D. I. II, bls. 354—357.
2) Saga Alþingis I, bls. 173.
Tímarit lögfrœðinga