Tímarit lögfræðinga - 01.01.1966, Page 44

að fullu, heldur kæra heimiluð þar, „sem hennar virðist
helzt þörf“. Er þá ekki eingöngu miðað við það, hvort
síðari málsmeðferð veltur á, hver niðurstaða hins áfrýj-
aða úrskurðar er, eins og t. d. í því tilviki, sem hér er
rætt. Engu að síður verður að telja meginstefnuna þá,
að koma i veg fyrir að vinna, tími og fé sé lagt i starf,
sem vel má vera að lcomi ekki að haldi. Þetta sjónarmið
á ekki aðeins við um það, ef kæra eða sjálfstæð áfrýjun
er heimil á úrskurðum, er síðari málsmeðferð veltur á,
heldur og einnig, og jafnvel fremur, ef slikum úrskurð-
um er áfrýjað í sambandi við aðalmálið. I síðastnefndu til-
viki getur hæglega farið svo, að synjað hafi verið um
frest í héraði, en Hæstiréttur telji, að frest hefði átt að
veita. Afleiðingin yrði þá sú, að héraðsdómur og e. t. v.
mestur hluti inálsmeðferðar þar yrði ómerkt, og verður
ekki talið, að séð sé fyrir greiðri málsmeðferð með því
móti. Þess ber að vísu að geta, að aðila mega verða réttar-
spjöll að því, ef honum er synjað um frest og Hæstiréttur
verður að hafa og hefur vald til þess að gæta hagsmuna
aðila, ef svo stendur á. En þetta hlutverk getur Hæstiréttur
rækt ex officio og á að gera. Oft er málum svo farið, að
þótt synjað hafi verið um frest, t. d. til gagnaöflunar,
þegar hann skyldi veittur, þá má þó siðar koma gögnum
fram í héraði, eða, ef svo vill verkast, í Hæstarétti. Oft
má því segja, að þót't úrskurður hafi verið rangur, verði
framvindan siðar sú, að réttarhagsmunir séu ekki lengur
tengdir honum, og skiptir hann þá efnislega ekki máli.
Aðhald fær liéraðsdómari þá með aðfinnslu eða öðruin
réttarfarsviðurlögum. Aðila ætti þvi ekki að verða réttar-
spjöll að því, þótt úrskurður, er synjar honum um fresi,
yrði hvorki kærður, áfrýjað sjálfstætt, né í sambandi við
aðalmál. Að visu mun þetta sjaldnast slcipta máli. Þótt
áfrýjun í sambandi við aðalmál væri heimil, velta úr-
shtin á mati Hæstaréttar, og i þvi efni mundi hann víst
ekki ganga lengra en ex officio sjónarmið leiða til. Þess
ber að gæta, að heimilt er að áfrýja máli að hluta, t. d.
42
Tímarit lögfræðinga