Tímarit lögfræðinga - 01.06.1966, Blaðsíða 5

gjafa tekizt miður vel. Er þá úrlausnarefni, hvernig með
skuli fara. Ef dómendur telja lög eigi í samræmi við stjórn-
arskrá, þá taka dómendur stjórnarskrána fram vfir lögin.
En nú er eigi víst, að stjórnarskráin standi slíkum lögum
i vegi, og þá vandast málið. Er þá eigi önnur leið fyrir
hendi, en að leitast við að skýra lögin þannig, eftir því
sem kostur er, að þau verði nothæfur hlekkur í góðri
lýðræðislegri þjóðmenningu, án þess þó sé gengið of nærri
rétti löggjafans til lagasetningar.
Lífið er óþrjótandi að tilvikum, og dómsmálin eru góð-
ur spegill þjóðlifsins. Athafnasamt þjóðlíf hefur i för með
sér fjölskrúðugt réttarfar. Þá er íslendingar fá að njóta
sín, kemur fram í þeim áræði forfeðra þeirra, víkinganna.
Leiðir af þessu, að þeim er sérstaldega-lagið að sjá dóm-
stólum fyrir verkefnum. Mörgum íslendingi hættir til að
beita þeim rétti, sem hann telur sig eiga, út í yztu æsar.
Er framkoma margra Islendinga í umferðinni gott dæmi
um þetta. En hér á við hin gamla regla Rómverja: Sum-
mum jus summa injuria. Réttur, sem beitt er, án virð-
ingar fyrir rétti náungans, verður að órétti. Nútíma lög-
fræði telur, að öllum rétti verði að beita með fyllsta til-
liti til annarra manna. Þetta er eigi einungis siðferðis-
regla, heldur einnig iagaregla.
Hið íslenzka lýðveldi er enn ungt að árum. Vér, sem
hér erum saman komnir, höfum það verkefni með hönd-
um að skapa dómvenjur í hinu unga lýðveldi. Það verður
hlutverk eftirkomenda okkar að leggja dóm á það, hvernig
okkur hefur tekizt lagaframkvæmdin. En allir viljum vér
stuðla að eflingu föðurlandsins með verkum olckar.
Að lokum vil ég segja þetta. Nú stendur til að greina
sundur dómstörf og framkvæmdarstörf í landinu. Margir
menn erlendir hafa undrazt það, hvernig sami maður geti
verið lögreglustjóri, ákærandi, rannsóknardómari og siðan
sakadómari. Telja þessir erlendu menn, að réttaröryggi
stafi hætta af þessu. Ég hef alla mína starfsævi haft náin
kynni af meðferð héraðsdómara af einkamálum og opin-
Tímarit lögfrœðinga
67