Tímarit lögfræðinga - 01.12.1973, Blaðsíða 18

allstór hluti íslenskra lögfræðinga starfi í þágu einkaatvinnurekstrar
og hafi þannig að aðalstarfi að þjóna hagsmunum þess tiltölulega fá-
menna hóps, sem eignaréttinn hefur á atvinnu- og þjónustufyrirtækj-
um. Einnig má ætla, að stór hluti af starfi lögmanna fari í að þjóna
þeim 10%, sem Krarup ræðir um.
Því miður liggur engin könnun fyrir eða rannsókn á því, hvernig
störf íslenskra lögmanna skiptast miðað við stéttir og starfsgreinar.
Mikil nauðsyn væri á þjóðfélagslegri könnun á starfsskiptingu lög-
fræðinga miðað við stéttir og hagsmunahópa í þjóðfélaginu. Því miður
óttast ég, að niðurstöðunni muni svipa til þeirra talna, sem vitnað var
í hér að framan frá Danmörku.
Lögfræðiaðstoð og gjafsókn
Eins og áður er rakið, leiða stórfelldar framfarir og þjóðlífsbreyt-
ingar á síðustu árum og áratugum til þess, að þörfin fyrir aðgengi-
lega og ódýra eða ókeypis lögfræðiaðstoð hefur aukist. Ekki síður
hefur þörfin aukist á upplýsingaþjónustu um hinn lögfræðilega þátt í
daglegu lífi manna og þá nauðsyn, sem er á góðum tengslum almenn-
ings við lögfræðinga.
Engu máli skiptir, þó að sýna mætti fram á, að mikill hluti almenn-
ings hefði nægileg fjárráð til að leita lögfræðiaðstoðar, a. m. k. í minni
háttar málum, og einnig má ætíð spyrja, hvort viðkomandi einstak-
lingur verji fé sínu á réttan hátt. Slíkar vangaveltur tel ég hafa lítinn
tilgang, því að það, sem meginmáli skiptir, er hin félagslega skylda,
sem hvílir á því opinbera að sjá til þess, að allir þegnar þjóðfélagsins
geti leitað réttar síns, ef á þeim er brotið, eða ef vandratað er í þeim
lagafrumskógi, sem Alþingi hefur búið þegnunum.
Það er ein af grundvallarreglum íslensks réttar, að allir séu jafnir
gagnvart lögunum. En gildi þeirrar fögru og háleitu reglu hlýtur að
rýrna nokkuð, ef allir hafa ekki jafna möguleika til að leita lögfræði-
aðstoðar og að leita réttar síns, hvort sem það stafar af hreinum fjár-
hagslegum ástæðum eða að baki liggja aðrar félagslegar ástæður. Það
verður að gera þá kröfu til þjóðfélagsins, að það tryggi þegnunum
jafnan rétt á þessu sviði.
Áður var grein fyrir því gerð að gera verði greinarmun á tvenns
konar eðli lögfræðiaðstoðar.
1. Aðstoð vegna málareksturs.
2. Almennar lögfræðilegar upplýsingar og aðstoð við gerð löggjörn-
inga o. fh, þ. e. lögfræðiaðstoð án þess að til málsóknar þurfi að
koma.
16