Tímarit lögfræðinga - 01.12.1974, Side 10

sem „þrjótar" hafi aðgang að kunnáttumönnum í réttargreinum allt
frá upphafi verka, sem naumast verður séð að þjóni öðrum tilgangi
en spilla réttarframkvæmd. Auk þess að vera mannlegir, er lögmönn-
um nokkur vandi á höndum a.m.k. í sumum tilvikum, þar eð ekki er
ætíð auðvelt að greina milli réttar og óréttar, en þar fyrir utan hafa
þeir vissar skyldur við skjólstæðinga, saklausa sem seka.
Gott réttarfar byggist öðru fremur á góðu skipulagi og virkri og
öruggri framkvæmd. Sérstakar kröfur verður að gera til æðstu stofn-
ana réttarkerfisins, því að fremur en annars staðar á hér við, að eftir
höfðinu dansa limirnir.
Ekki er mér kunnugt um, hversu víðtækar athuganir hafa verið
gerðar á fjölda og stærð viðfangsefna réttarkerfisins, vinnsluhraða
og gæðum niðurstaða þess. Get ég því ekki greint frá mælitölum um
afköst þess eða breytingu þeirra, enda sjálfsagt nokkuð breytilegt, í
hve miklum mæli leitað er á vettvang þess til lausnar málum. Tvö
atvik á sl. ári urðu þess þó valdandi, að ég sannfærðist um, að aðgerð-
ir til að bæta réttarkerfið væru fyllilega tímabærar. Henti annað á
sameiginlegu námskeiði lögfræðinga og verkfræðinga um verksamn-
inga. Þar var fjallað um margvíslegustu fyrirbæri, sem upp geta kom-
ið í sambandi við framkvæmd stærri verka og greiðslur fyrir þau.
Eins og við mátti búast af verkfræðingum, sem létu meira að sér
kveða en lögfræðingar, var sem fátt efnisákvæða hefði farið fram
hjá þeim, sem að gagni gæti komið í samningi. Var viðfangsefni
funda fremur að gera samanburð og velja á milli úrræða en tína þau
til. Kom og á daginn, að verkfræðingar töldu það vissulega geta verið
ómaksins vert að hafa ítarlega samninga og gögn, sérstaklega þegar
kæmi að endanlegum uppgjörum verka. Að mínu mati var tímabært
orðið að fjalla um réttarákvæði í verksamningum, sérstaklega ákvæði
um virka fullnustu þeirra. Til þess kom þó ekki, enda var málið af-
greitt snaggaralega með stuttri frásögn verkfræðings. Hún var á þá
leið, að verkfræðingur, sem jafnframt var verktaki, taldi samninga á
sér brotna í svo verulegum atriðum, að hann valdi dómstólaleiðina til
að fá leiðréttingu mála sinna. Skildist mér, að það hefði tekist í meg-
in atriðum. Gallinn var bara sá, að það tók sjö ár að fá þessa niður-
stöðu, og það var ekkja verktakans, sem var móttakandi lokagreiðslu.
Þessi saga vakti mikinn hlátur verkfræðinga í hópnum, og virtust
þeir ekki telja þurfa frekari vitna við um dómstólaleiðina. Mér kom
þá í hug mál, sem ég hafði átt hluta að sættum á fyrir héraðsdómi
skömmu áður við heldur lítinn orðstír. Það hafði verið þar fyrir dómn-
um nokkuð á fimmta ár, án þess að hafa nokkru sinni verið tekið fyr-
184