Tímarit lögfræðinga - 01.10.1983, Blaðsíða 45

BANDARÍKJAFERÐ LÖGMANNA
Eftir vel heppnaða námsíerö lögmanna til Kaupmannahafnar í mars 1982,
var þeirri hugmynd komið á framfæri við L.M.F.Í. að efnt yrði til annarrar náms-
ferðar til útlanda. í haust sem leið var áhugi félagsmanna kannaður fyrir ferð
til Bandaríkjanna. Undirtektir voru jákvæðar. Var þvf ákveðið, að L.M.F.Í. hefði
forgöngu um námsferð til Washington D.C. og New York 6.-15. maí 1983.
Bandarfsku lögmannasamtökunum var skrifað og þau beðin um að aðstoða
við skipulagningu. Varð úr, að deild innan samtakanna, sem sér um alþjóðleg
samckipti, International Legal Exhange Program (ILEX) tók að sér að setja
upp dagskrá og vera okkur innan handar meðan á ferðinni stæði.
Síðdegis föstudaginn 6. maí var síðan lagt af stað. Alls tóku 29 lögmenn
þátt auk 6 eiginkvenna. Flogið var til Baltimore og ekið þaðan til Washington.
Laugardagur og sunnudagur voru frjálsir og mikið notaðir til skoðunarferða
um borgina, enda veður mjög gott.
Skipulögð dagskrá var fyrir hópinn í Washington mánudaginn 9. maí og
þriðjudaginn 10. maf. Við heimsóttum Hæstarétt Bandaríkjanna, alríkisáfrýjun-
ardómstól, skrifstofur bandarísku lögmannasamtakanna í Washington og lög-
mannaskrifstofur. Farið var til New York á þriðjudagskvöldi og daginn eftir
og fimmtudaginn 12. maí heimsóttum við ýmsa dómstóla. Auk ofangreinds
þáði hópurinn heimboð Sverris Gunnlaugssonar sendiráðsritara og eiginkonu
hans, Guðnýjar Aðalsteinsdóttur. Lauk skipulagðri dagskrá á fimmtudeginum,
og meginhluti hópsins kom heim sunnudaginn 15. maí.
Ekki er ætlunin að fjölyrða hér um heimsóknir til dómstóla, en geta fremur
atriða, sem athygli vöktu og eru frábrugðin okkar eigin réttarfari. Nokkur von-
brigði urðu í heimsókninni iil Hæstaréttar Bandaríkjanna, sem flestir skoðuðu
fyrirfram sem hápunkt ferðarinnar. Gengið hafði verið út frá þvf að við mynd-
um sjá réttinn að störfum og hlýða á munnlegan málflutning. Af því varð þó
ekki, þar sem hlé var á málflutningi um þessar mundir. Við hefðum e.t.v. farið
á öðrum tíma, hefði þetta verið vitað. Var þarna að finna einu brotalömina í
skipulagningu þeirra vestanmanna, sem að öðru leyti var mjög góð og þeim tii
sóma.
Eins og flestir vita er réttarkerfi Bandaríkjanna mjög frábrugðið okkar. Þar
gilda t.d. sérstök lög fyrir hvert fylki (State Law) með viðeigandi fylkisdóm-
stólum og síðan alríkislög (Federal Law) með sérstakri dómstólaskipan. i
báðum tilfellum getur verið um 3 dómstig að ræða. Okkur var tjáð, að oft
gæti leikið vafi á því, hvort mál ætti undir fylkisdómstól eða alrlkisdómstól.
Oftar en einu sinni í heimsókn okkar til dómstóla var minnst á sönnunar-
gögn, sem fengin hefðu verið með ólögmætum hætti. í bandarísku réttarfari
er ekki tekið tillit til slíkra sönnunargagna, en yfirleitt er það gert annars stað-
ar. Mátti heyra á sumum þeirra lögfræðinga, er við hittum, að þeir væru ekki
alls kostar ánægðir með þetta. Sögðu þeir að mörg dæmi væru um, að sekir
menn væru sýknaðir vegna reglnanna um, hvernig sönnunargagna skyldi afl-
að.
Fróðlegt var að fylgjast með gangi sakamála, þar sem játning sakbornings
lá fyrir. Gengu þessi mál mjög hratt fyrir sig. Sakborningar komu einn af öðr-
99