Tímarit lögfræðinga - 20.11.1993, Blaðsíða 72

stigi. Hann kvað það skoðun sína, að ekki ætti að koma á millidómsstigi hér
að svo stöddu heldur efla og bæta núverandi skipan. Þá vék hann að hug-
myndum um sameiningu héraðsdómsstóla sem nú eru uppi og kvað þær ekki
sæta andstöðu, ræddi nokkuð sérmál dómara, endurmenntunarmál o.fl. og
greindi að lokum frá skipun stjórnar Dómarafélagsins.
Framtíð sýslumannsembættanna
Þorleifur Pálsson, sýslumaður í Kópavogi, flutti erundi um framtíð
sýslumannsembættanna, rakti fyrst þróun þeirra og sögu frá ofanverðri 13.
öld og greindi frá starfsemi þeirra til dagsins í dag. Hann lýsti í nokkuð
ýtarlegu máli þeim málaflokkum öllum sem undir sýslumannsembættin heyra
og ræddi um vægi verkefnanna í heildarstarfseminni. Taldi hann að um
helmingur verkefnanna að umfangi heyrðu undir dómsmálaráðuneytið en hin
ættu undir fjármála-, heilbrigðis- og tryggingarmála- og samgöngumálaráðu-
neytin.
Þorleifur rakti ýmis sjónarmið og hugmyndir um flutning stjómsýslu-
þjónustu út um byggðir landsins án þess að færa stofnanir frá Reykjavík, en
það hefði augljósa annmarka í för með sér. Hinn kostinn taldi hann yfirleitt
fýsilegri, að efla sýslumannsembættin, t.d. með því að fela þeim ýmis ný
verkefni í stjórnsýslu og úrlausn fleiri mála en nú er. Lýsti hann hugmyndum
sínum um ákveðin svið og verkefni sem heppilegt væri að fela sýslumönnum,
bæði í því augnamiði að færa þjónustuna til fólksins í hinum dreifðu byggðum
og í hagræðingarskyni. Þ.á m. nefndi hann ýmsar skráningar, firmaskrá,
fasteignaskrá o.fl. og aukin sáttastörf í einkamálum. Hugmynd hans er að
sáttakæra verði á ný almenn regla, sýslumenn annist sáttaumleitun og hafi
takmarkað úrskurðarvald, aðilar eigi þess kost að semja sig undir úrskurðar-
vald hans. Ýmis atriði önnur nefndi Þorleifur, þar sem til álita kæmi að fela
sýslumönnum úrskurðarvald, svo sem í sveitarstjórnarmálum, en í 117. gr.
sveitarstjórnarlaga er gert ráð fyrir því. Hann kvað mega fela sýslumönnum
að veita stofnunum hins opinbera þjónustu við ýmiskonar eftirlit. Hann kvað
það skoðun sína, að nú væri ekki rétti tíminn til að fækka sýslumanns-
embættum með sameiningu; það ætti að gera með þróun ýmissa annarra hluta
í huga og líta til stjómkerfisins alls, þar á meðal sveitarfélaga og með því að
reyna að ráða í framtíðarþróun.
Umdæmi héraðsdómstóla
Freyr Ófeigsson, dómstjóri á Norðurlandi hélt erindi sem hann nefndi: Er
þörf á breytingum á umdæmum héraðsdómstóla? Hann kvað það megin-
forsendu fyrir skiptingu landsins í dómstólaumdæmi að hlustað væri á raddir
fólksins sem sækja þyrfti mál eða verja fyrir dómi. í því sambandi nefndi
hann, að mjög kröftug mótmæli hefðu heyrst á Norðurlandi vestra vegna
tillögu um að sameina dómstólinn þar dómstólnum í Norðurlandi eystra.
70