Tímarit lögfræðinga - 20.11.1993, Blaðsíða 20

megi ekki endurkjósa þá. Orðalag viðaukans skal vera með þeim hætti, að
allur almenningur geti skilið efni hans, þess vegna vill þingið að ýmsar greinar
hans verði umskrifaðar. Allar ákvarðanir dómsins beri að rökstyðja á
viðunandi hátt. Deild innan dómsins geti að eigin frumkvæði ákveðið að mál
heyri undir sautján manna deild hans og þurfi ekki að taka tillit til andmæla
málsaðila. Til að dómstóllinn geti gengið að hreinu borði er lagt til að
mannréttindanefndin og gamli dómstóllinn fái umþóttunartíma til að ljúka
málum sínum, eftir að hinn nýi dómstóll hefur störf. Avallt beri að heyja
dómþing fyrir opnum tjöldum sé þess kostur. Viðaukinn eigi að geyma
almennar reglur en þar skuli ekki farið út í smáatriði, þau eigi heima í
starfsreglum, sem dómstóllinn setji sér sjálfur, enda verði ekki unnt að hrófla
við efni viðaukans eftir að hann hefur verið fullgiltur nema með nýjum
viðræðum og samningum milli aðila að sáttmálanum.
Ný efnisákvæði
Á þingi Evrópuráðsins hefur ekki aðeins verið tjallað um breytingu á
eftirlitskerfi mannréttindasáttmálans heldur einnig um tillögur um nýjan
viðauka um réttindi þjóðernisminnihluta. Þar er vísað til hópa, sem nefndir
eru national minorities á ensku, og var tillaga um viðaukann samþykkt á fundi
þingsins í febrúar 1993. Hér standa ekki efni til að rekja einstök ákvæði
þessarar tillögu en viðaukinn er í 20 greinum. í greinargerð fyrir tillögunum
segir, að það sé ákaflega brýnt að veita þessum minnihlutahópum vemd og
það sé ófrávíkjanleg skylda þjóðasamfélagsins að skilgreina þessi réttindi og
sjá til þess með virkum hætti, að þau séu virt.
Átökin í Júgóslavíu fyrrverandi eiga að verulegu leyti rætur að rekja til
þess, að þar er gerð tilraun til að uppræta þjóðernisminnihlutahópa. I öllum
nágrannaríkjum Ungverjalands búa ungverskir minnihlutahópar, sem nú telja
sig eiga undir högg að sækja. I vesturhluta Evrópu standa menn einnig frammi
fyrir óleystum vanda vegna slíkra hópa. Hér er því um mjög viðkvæmt og
brýnt pólitískt vandamál að ræða. Þeir, sem hafa trú á gildi lagar og réttar,
hljóta að líta á það sem markvert skref til þess að skapa stöðugleika og frið
í Evrópu, ef unnt er að hrinda í framkvæmd alþjóðasamningi um lagaúrræði
til að leysa úr vanda minnihlutahópa.
Vilji Evrópuráðsþingsins stóð til þess, að leiðtogafundur Evrópuráðsins í
Vínarborg tæki ákvörðun um nýjan viðauka við mannréttindasáttmálann um
þjóðemisminnihluta. Það var ekki gert en hins vegar var ráðherranefndinni
falið að gera sem fyrst drög að rammasamningi, þar sem fram kæmu þær
meginreglur, sem aðildarríkin hétu að virða í því skyni að vemda
þjóðemisminnihluta. Ríkjum utan Evrópuráðsins yrði boðið að gerast aðilar
að samningnum. Einnig var ráðherranefndinni falið að hefja vinnu við drög
að samningi á sviði menningarmála, til viðbótar við mannréttindasáttmála
Evrópu, sem hefði að geyma ákvæði sem tryggja réttindi einstaklinga, einkum
fólks sem tilheyrir þjóðernisminnihlutum.
18