Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Blaðsíða 24

að því að jafna stöðu kynjanna innan fyrirtækis síns eða stofnunar og stuðla að
því að störf flokkist ekki í sérstök kvenna- og karlastörf. Reglan leggur á at-
vinnurekendur skyldu til aðgerða án þess þó að fela í sér jákvæða mismunun
gagnvart einstaklingnum og er í samræmi við tilgang og markmið kvennasamn-
ings Sameinuðu þjóðanna.
Mannréttindasamningar leggja þær skyldur á herðar ríkisstjóma þeirra landa
sem aðild eiga að viðkomandi samningi að tryggja sérhverjum einstaklingi inn-
an lögsögu viðkomandi ríkisvalds þau réttindi og þá vernd sem í samningnum
felast. Samkvæmt ákvæðum kvennasamningsins ábyrgist ríkisvaldið að tryggja
öllum konum vemd gegn mismunun, sbr. 1. mgr. 2. gr. samningsins og fulla
þróun og framfarir þeim til handa svo að þær geti notið mannréttinda sinna sbr.
3. gr. Ríkisvaldið hefur því mikilvægar fordæmis- og frumkvæðisskyldur til að
koma á raunverulegu jafnrétti kynja. í jafnréttislögum er ákvæði um að félags-
málaráðherra, sem er sá ráðherra sem fer með jafnréttismál í ríkisstjórninni,
skuli leggja fram á Alþingi tillögu til þingsályktunar um aðgerðir til fjögurra ára
til að koma á jafnrétti kvenna og karla. Þingsályktunartillagan skal byggja á til-
lögum frá jafnréttisráði og einstökum ráðuneytum. í byrjun þessa árs verður
lögð fram ný áætlun fyrir árin 1998-2002. Markvissar aðgerðaáætlanir eru mik-
ilvægar. Samtímis er nauðsynlegt að fram fari reglulegt mat á árangri sérhverrar
aðgerðar sem gripið er til.
Litið er svo á að kvennasamningur Sameinuðu þjóðanna taki til skyldu að-
ildarríkjanna bæði til aðgerða og til árangurs. í 2. gr. samningsins er ítrekað að
aðildarríkin takist á hendur ekki aðeins að fordæma mismunun gagnvart konum
heldur einnig „að gera allar viðeigandi ráðstafanir“ til að útrýma henni, sbr. b,
e og t' lið 2. gr. Eftirlitsnefndin með framkvæmd samningsins, CEDAW nefnd-
in, hefur ekki sett leiðbeinandi reglur um túlkun og framkvæmd 2. gr. samn-
ingsins. Það hefur hins vegar Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna (The
Human Rights Committee) gert vegna alþjóðasamningsins um borgaraleg og
stjómmálaleg réttindi og fjárhags- og félagsmálaráð Sameinuðu þjóðanna
(ECOSOC) vegna samningsins um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg
réttindi. Samkvæmt þessum samningum taka aðildarríkin á sig þá skyldu að
virða þau réttindi sem tiltekin eru í samningunum en einnig að tryggja að sér-
hver einstaklingur fái notið þeirra.13 Samkvæmt þeim leiðbeinandi reglum sem
þessar nefndir hafa sett sér eru þessi ákvæði túlkuð svo að þau taki bæði til að-
gerða og raunverulegs árangurs.
Aðildarríkin fordæma sérhverja mismunun gagnvart konum og em ásátt um
að framfylgja með öllum tiltækum ráðum og án tafar stefnu sem miðar að af-
námi mismununar gagnvart konum, sbr. 2. gr. samningsins. Skuldbindingin sem
í greininni felst takmarkast ekki við eigin aðgerðir ríkisvalds eða hegðun. Að-
ildarríkin geta orðið ábyrg fyrir aðgerðum eða aðgerðaleysi einstaklinga, fyrir-
13 Sjá nánar grein eftir Cook, Rebecca J.: State Accountability Under the Women's Convention.
Human Rights of Women 1995.
18