Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Blaðsíða 73

smokknum þótt fundist hefði lítið eitt af hrömandi sæði í leggöngum konunnar.
Samkvæmt þessu útilokaðist ákærði frá því að eiga sæði í umræddri verju. Sú
niðurstaða væri byggð á rannsóknum sem framkvæmdar voru á norsku
rannsóknarstofunni „og tekur til fleiri þátta en áður vom gerðar í máli þessu og
telst því fullnaðarrannsókn“. Þá er í dómi Hæstaréttar sagt frá greinargerð pró-
fessors í réttarlæknisfræði til Rannsóknarlögreglu ríkisins þar sem fram komi
ýtarleg lýsing á því hvemig háttað hafi verið móttöku, meðhöndlun og sendingu
umræddra sýna á Rannsóknarstofu í réttarlæknisfræði. í niðurstöðu greinar-
gerðarinnar segi að fylgt hafi verið til hlítar reglum um vörslu og meðferð sýn-
anna á rannsóknarstofunni. Ekki verði sýnt fram á neina misfellu sem rýri gildi
hinna norsku rannsókna vegna vanhalda á varðveislu, höndlun eða sendingu
sýnanna. Loks er þess getið í dóminum að fram komi í bréfi frá frumulíf-
fræðideild Rannsóknarstofu Háskólans í meinafræði til rannsóknarlögreglu að
ástæða fyrir mismunandi niðurstöðum frá rannsóknarstofunum tveimur sé álitin
sú að unnið hafi verið með tvö ólík sýni. Einnig sé þar bent á að blanda af frum-
um frá leggöngum konunnar hafi getað verið í innanverðri verju og þar hafi get-
að verið sæðisfrumur frá þriðja aðila. Hæstiréttur sýknaði ákærða og var sú nið-
urstaða m.a. studd þeim rökum að niðurstaða norsku rannsóknarinnar gangi
þvert á fyrri niðurstöðu DNA-rannsóknar.
Dómur Hæstaréttar virðist endurspegla að nokkru þá erfiðleika sem komið
geta upp þegar DNA-rannsókn er ætlað að leiða umdeild málsatvik í ljós. Ein-
stök atriði sem koma fram í álitsgerðum og öðrum sérfræðilegum gögnum
vekja auk þess ýmsar spumingar sem ekki verður reynt að svara hér. Hins vegar
er rétt að benda á að norska rannsóknarstofan hefur aðeins getað staðfest hvað
kom út úr mælingu á þeim sýnum sem henni vora send. Hvað mældist í öðru
sýni úr umræddri verju í annarri rannsókn fellur utan þess sem norska rann-
sóknin hefur tekið til. í málinu kom einmitt fram „að unnið hafi verið með tvö
ólflc sýni“. Þá verður að telja mjög óljóst hvað átt er við með þeirri athugasemd
í hinni sérfræðilegu álitsgerð að norska rannsóknin hafi tekið til fleiri þátta en
fyrri rannsóknir í málinu og teljist hún því fullnaðarrannsókn. Þetta er ekki
útskýrt en í dóminum er vísað til þess að það sé álit prófessorsins sem samdi
álitsgerðina að hin norska rannsókn teljist fullnaðarrannsókn sem náð hafi til
fleiri þátta en hin fyrri. Engar skýringar koma fram í dóminum hvað þama er
átt við. í þessu sambandi má benda á að orðalag í sérfræðilegum álitsgerðum
verður ávallt að vera skýrt og skilmerkilegt þannig að þeim sem það lesa sé ljóst
hvað átt er við með því.
Niðurstaða Hæstaréttar samkvæmt ofangreindum dómi hefur eflaust vakið
áleitnar spumingar um hvort treysta megi niðurstöðum DNA-rannsókna. Slíkar
vangaveltur hljóta að eiga fullan rétt á sér. Af dóminum verða hins vegar ekki
miklar ályktanir dregnar um gildi DNA-rannsókna almennt í dómsmálum enda
fjallar dómurinn lítið um rannsóknirnar sem gerðar vom heldur lætur við það
sitja að rekja þær upplýsingar sem fram komu í málinu án þess að leggja sjálf-
stætt mat á það hversu marktækar eða trúverðugar þær væru. Dómurinn varpar
67