Tímarit lögfræðinga - 01.04.2001, Page 9

H 1996 3120.
Tjónþolinn, Veronika Finanger, hélt því fram að þetta ákvæði norsku laganna
stangaðist á við þrjár tilskipanir Evrópusambandsins um bifreiðatryggingar, en
sú nýjasta er frá 1990. Hæstiréttur Noregs bað EFTA-dómstólinn um ráðgefandi
álit á því hvort þetta norska lagaákvæði væri andstætt framangreindum tilskip-
unum og kvað EFTA-dómstóllinn svo vera. A norska þinginu hafði sérstaklega
verið skoðað hvort þörf væri á að breyta þessu lagaákvæði til að fullnægja
skyldunr samkvæmt EES-samningnum en niðurstaðan varð sú að svo væri ekki.
Hæstiréttur Noregs dæmdi þetta mál fullskipaður, þ.e. skipaður 15 dómur-
um, og klofnaði rétturinn í tvær fylkingar, aðra með 10 dómurum en hina með
5. ^
I meirihlutaatkvæðinu er skýrt tekið fram að tilskipanimar hafi ekki bein rétt-
aráhrif nema því aðeins að þær séu teknar upp í norsk lög, sem ekki hafi verið
gert, og þar með standi þær ekki framar ákvæði bifreiðaábyrgðarlaganna. Hins
vegar hvíli sú skylda á dómstólum, samkvæmt ákvæðum 3. og 6. gr. EES-samn-
ingsins, að nota þá skýringarkosti sem tækir séu að norskum lögum með þeim
hætti að niðurstaðan verði ekki í andstöðu við EES-réttinn. Tekið er fram að
þessi afstaða sé í samræmi við þá meginreglu evrópuréttarins að nota „direk-
tivkonform fortolkning" (mætti etv. kalla tilskipanavæna túlkun!) sem einnig sé
meginregla í EES-réttinum. Til sömu niðurstöðu leiði einnig sú skýringarregla
sem notuð sé til þess að komast sem lengst hjá niðurstöðu andstæðri þjóðarétti
(presumsjonsprinsippet).
Meirihlutanum þótti þessar skýringaraðferðir samt sem áður ekki duga til
þess að unnt væri að túlka norska lagaákvæðið til samræmis við tilskipanimar
þrjár. Hlutverk löggjafans væri að lögtaka tilskipanimar og einnig að leiðrétta
það sem ekki hafi réttilega verið gert í þeim efnum. Það væri ekki hlutverk
dómstólanna að ganga í þau verk.
Niðurstaða meirihlutans var sú að lagaákvæðið gengi framar tilskipununum
og tryggingafélagið var því sýknað.
Minnihlutinn komst að þeirri niðurstöðu að með þeim skýringaraðferðum,
sem meirihlutinn taldi þó ekki duga, mætti skýra norska lagaákvæðið í sam-
ræmi við tilskipanimar. Reyndar að því viðbættu að löggjafinn hefði breytt
lagaákvæðinu í samræmi við tilskipanimar, hefði honum ekki missýnst, og
einnig því að til stæði að breyta lagaákvæðinu í samræmi ráðgefandi álit EFTA-
dómstólsins. I samræmi við þetta yrði að taka EES-réttinn fram yfir norska
lagaákvæðið og þannig yrði niðurstaðan ekki á því byggð. Tryggingafélagið var
því dæmt bótaskylt en bætur færðar niður á forsendum sem hér skipta ekki máli.
Það sýnist mjög nálægt því að minnihlutinn gefi tilskipununum stöðu sjálf-
stæðra réttarheimilda, enda þótt það sé gert með skýringu á norskum lögum, en
sú skýring verður reyndar til þess að norska lagaákvæðið er lagt algerlega til
hliðar.
Hér hefur verið stiklað á afskaplega stóru í dómi Hæstaréttar Noregs. Dóm-
3