Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1976, Blaðsíða 33
Ur ræðu rektors við afhendingu prófskírteina vorið 1976
31
v>ð Kennaraháskóla íslands hefur og verið
viðuxkennt sem stúdentsprófsígildi. Sá ótti,
sem ýmsir ólu í brjósti í fyrstu, um að
verið væri að opna háskólann um of, hefur
feynst ástæðulaus.
Háskólaráð skipaði jafnframt nefnd fyr-
lr tveimur árum í bví skyni að móta fram-
tíðarstefnu Háskóla íslands um inntöku
nemenda úr öðrum skólum en þeim, sem
brautskrá stúdenta. Þetta álit liggur nú fyrir
bjá háskólaráði, og er þess að vænta, að
á næstunni fáist um það skýrari línur, hvort
nemendur úr ýmsum framhaldsskólum hafi
viðhlítandi undirbúning undir háskólanám.
Eg lít svo á, að það væri vafasamur á-
vinningur fyrir alla, ef háskólinn færi að
slaka á kröfum um þekkingu þeirra, sem
lnnritast. Það er jafnframt skoðun mín, að
oviturlegt sé að einblína á menntaskólana
Uin undirbúning að háskólanámi. Ýmsir
ftamhaldsskólar standa þeim nú orðið nokk-
ub jafnfætis. Á hitt má líka benda, að
roenntaskólanámið er nú orðið svo ósam-
kynja, að ég sé ekki betur en allt stefni
1 þá átt, að endurskoða verði sjálfkrafa rétt
studenta til innritunar í háskólann eða
ýmsar deildir hans eða jafnvel hyggja að
inntökuprófum, þó að ég mæli ekki með
þeim að svo komnu máli. Endurskoðun
námsskrár menntaskólanna er nærtækari.
í framhaldi af þessu er vert að íhuga það,
að í flestöllum löndum Evrópu er aðgangur
að háskólanámi nú orðinn mjög takmarkað-
Ur- „Numerus clausus" er að verða utbreidd
staðreynd. Auk fjöldatakmarkana hafa sum
'bnd dregið úr styrkjum og námslánum til
stúdenta, fjárveitingar til háskóla hafa verið
skornar niður, hert hefur verið á inntöku-
skilyrðum og prófkröfum.
Það er ekki úr vegi að líta aðeins a a-
standið í þessum málum hér.
í lyfjafræði lyfsala hefur aðgangur verið
heimilaður ákveðnum fjölda á hverju ári,
eða allt að 25 nemendum.
í tannlæknadeild hafa aðeins sex verið
teknir á 2. ár eftir samkeppnispróf. Heim-
ild er til fjöldatakmörkunar í læknadeild,
en henni hefur ekki verið beitt enn þá.
Ljóst er einnig, að ekki er hægt að taka
árlega fleiri en 15—-20 í sjúkraþjálfun. Um
aðrar fjöldatakmarkanir er vart að ræða.
Ég lít svo á, að æskilegt sé að vera laus
við fjöldatakmarkanir að mestu leyti og
varasamt sé að beita þeim, nema um mótaða
heildarstefnu sé að ræða, reista á ítarlegri
áætlanagerð um þarfir þjóðfélagsins, sem
erfitt er að vísu að spá um. Annað veldur
mismunun milli stétta á margan hatt. Hins
vegar eru þær ástæður stundum fyrir hendi,
að hjá slíku verður ekki komist. Einkum
á það við um dýrt nám, sem háð er vistun
nemenda í stofnunum, sem bjóða upp á
þrönga aðstöðu, svo sem kliniskt nam í
læknisfræði, sjúkraþjálfun o. fl.
Það hefur heyrst, einkum á þessu vori,
að fall á prófi sé orðið stjórntæki í sumum
deildum, og eigi það að hafa hemil á fjölda
brautskráðra.
Svo sem ýmsir deildarforsetar hafa látið
eftir séx hafa í fjölmiðlum, má ætla, að aukið
fall í prófum sé aðallega afleiðing af því,
hve aukningin í nemendatölu háskólans
er að miklu leyti 2. og 3. einkunnar fólk á
stúdentsprófi, sem á í erfiðleikum með að
ná 1. einkunn í prófum í undirstöðugrein-
um, þar sem slíks árangurs er krafist í há-
skólanum. Ýmislegt fleira hefur þó áhrif,
og fyrir það er alls ekki að synja, að háskól-
inn geri í sumum tilvikum strangari kröfur
en áður, og slíkt er eðlilegt. Engir menn
eru þó óskeikulir og engar reglur óbrigðul-
ar. Þess vegna verða menn vafalaust stund-