Árbók Háskóla Íslands

Árgangur

Árbók Háskóla Íslands - 31.12.1999, Blaðsíða 121

Árbók Háskóla Íslands - 31.12.1999, Blaðsíða 121
Við stofnunina starfa sérfræðingar. tæknimenn og skrifstofufólk. Þá hafa kennar- ar raunvísindadeildar, aðrir en líffræðingar, rannsóknaraðstöðu þar. Stofnunin skiptist í rannsóknastofur eftir fræðasviðum og er gerð grein fyrir starfsemi þeirra hér á eftir. Stjórn Raunvísindastofnunar skipa átta menn. formaður, for- stöðumenn sex rannsóknastofa. eðlisfræðistofu, efnafræðistofu. jarðfræðistofu. jarðeðlisfræðistofu. reiknifræðistofu og stærðfræðistofu. og einn fulltrúi starfs- manna. Framkvæmdastjóri er ritari stjórnar. Alls störfuðu 178 manns við stofnun- ina á árinu: 50 kennarar með rannsóknaraðstöðu. 85 sérfræðingar. 35 sumar- stúdentar. sex skrifstofumenn og tveir á verkstæði. Stöðugildi skv. fjárlögum við stjórnsýslu voru átta og stöðugildi við rannsóknir voru 38. Itarlegri upplýsingar er að fá á heimasíðu stofnunarinnan www.raunvis.hi.is. Eðlisfræðistofa Árið 1999 var eðlisfræðistofa rannsóknavettvangur tíu kennara við raunvísinda- deild auk þriggja sérfræðinga og þriggja tæknimanna Raunvísindastofnunar. Einnig störfuðu þrír verkefnaráðnir sérfræðingar og tveir verkefnaráðnir tækni- menn á stofunni. Stúdentar í rannsóknanámi árið 1999 voru fimm. þar af tveir í doktorsnámi. Þá vann einn erlendur gistivísindamaður við eðlisfræðistofu hluta ársins. dr. Andrei Manolescu frá Búkarest. Alls voru því rúmlega 30 manns við rannsóknatengd störf á stofunni árið 1999 auk um tíu stúdenta í sumarvinnu. ítar- lega upptalningu rannsóknarverkefna og ritverka stofufélaga má finna á heima- síðu eðlisfræðistofu á slóðinni: www.raunvis.hi.is/Edlisfr/Edlisfr.html Eðlisfræðistofa hefur vikulega fundi sem auglýstir eru á Netinu og meðal stúd- enta. Þar eru rannsóknir ræddar og erlendum gestum boðið að hatda erindi. Af fjölmörgum rannsóknarverkefnum stofumanna verður hér sérstaklega minnst á tvö. annað í stjarneðlisfræði og hitt í þéttefnisfræði. Gunnlaugur Björnsson stundar rannsóknir á sýnitegum tjósglömpum sem fylgja í kjölfarið á hrinum gammageislunar sem berast til jarðar utan úr geimnum, um einu sinni á sótarhring. Hrinurnar vara frá sekúndubrotum tit altt að þriggja mín- útna og fytgir þeim stundum sýnilegur glampi sem varað getur í nokkrar vikur. Eru slíkir atburðir nefndir gammabtossar. [ 30 ár hafa vísindamenn um atlan heim gtímt við gátuna um uppruna og orsakir blossanna en ekki haft erindi sem erfiði þar tit fyrir skömmu. Á síðastliðnum tveimur árum hefur mönnum lærst að gammablossarnir eru upprunnir í vetrarbrautum sem eru í allt að 10 mitljarða tjósára fjarlægð. Til þess að greina megi svona fyrirbæri af svo töngu færi þarf btossauppsprettan að vera afar orkumikil. Mælingar sýna að orkan sem til þarf er í mörgum tilfellum álíka og ef tvær stjörnur eins og sótin okkar ummynduðust á augabragði í orku, en sem kunnugt er tekur það sólina alls um 10 milljarða ára að brenna upp etdsneytisforða sínum. Á árinu 1999 tókst í fyrsta sinn að fytgja eftir útgeislun frá uppsprettu gamma- blossa á mörgum tíðnisviðum. nánast frá upphafi gammahrinunnar. en þann 23. janúar sást btossi sem er sá öflugasti sem mælst hefur tit þessa. Gammahrinan sjálf varaði í um 2 mínútur en sýnilegur glampi frá henni var mælanlegur í rúma tvo mánuði. Starfsmenn eðtisfræðistofu sáu um htuta þeirra mætinga með nor- ræna sjónaukanum á Kanaríeyjum. Þann 10. maí varð svo annar btossi sem náið var fytgst með. Að mörgu leiti svipaði blossunum saman. en báðir höfðu þó sín sérkenni. Úrvinnslu mætinga á þessum btossum erað mestu lokið og hníga niðurstöður að því að rekja megi slíka btossa til þess að kjarni risavaxinnar stjörnu fellur saman og myndar svarthol. Enn vantar þó nokkuð á að fultgera megi myndina af upp- runa og orsökum þessara sérkennilegu fyrirbæra. Um mitt ár 1998 hóf Sveinn Ólafsson störf sem sérfræðingur við eðtisfræðistofu. Hefur hann hafið uppbyggingu aðstöðu fyrir rannsóknir á rnátmum og hátfleiður- um. Við uppbygginguna hefurSveinn m.a. hlotið styrki úrýmsum sjóðum Rannís og Rannsóknasjóðs Háskólans. Sveinn hefur nýlega smíðað og tekið í notkun svonefndan segutspætunarklefa. sem er sérsmíðað tæki til kristallaræktunar. [ klefanum má rækta málmhúðir sem geta verið altt frá tugum míkrómetra á þykkt og niður í aðeins eitt atómtag. í tækinu er sýnaundirlagið fyrst hitað og húðin ræktuð á það en hana má rækta frá allt að þremur efnauppsprettum samtímis.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Árbók Háskóla Íslands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Háskóla Íslands
https://timarit.is/publication/588

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.