Árbók Háskóla Íslands

Årgang

Árbók Háskóla Íslands - 31.12.1999, Side 121

Árbók Háskóla Íslands - 31.12.1999, Side 121
Við stofnunina starfa sérfræðingar. tæknimenn og skrifstofufólk. Þá hafa kennar- ar raunvísindadeildar, aðrir en líffræðingar, rannsóknaraðstöðu þar. Stofnunin skiptist í rannsóknastofur eftir fræðasviðum og er gerð grein fyrir starfsemi þeirra hér á eftir. Stjórn Raunvísindastofnunar skipa átta menn. formaður, for- stöðumenn sex rannsóknastofa. eðlisfræðistofu, efnafræðistofu. jarðfræðistofu. jarðeðlisfræðistofu. reiknifræðistofu og stærðfræðistofu. og einn fulltrúi starfs- manna. Framkvæmdastjóri er ritari stjórnar. Alls störfuðu 178 manns við stofnun- ina á árinu: 50 kennarar með rannsóknaraðstöðu. 85 sérfræðingar. 35 sumar- stúdentar. sex skrifstofumenn og tveir á verkstæði. Stöðugildi skv. fjárlögum við stjórnsýslu voru átta og stöðugildi við rannsóknir voru 38. Itarlegri upplýsingar er að fá á heimasíðu stofnunarinnan www.raunvis.hi.is. Eðlisfræðistofa Árið 1999 var eðlisfræðistofa rannsóknavettvangur tíu kennara við raunvísinda- deild auk þriggja sérfræðinga og þriggja tæknimanna Raunvísindastofnunar. Einnig störfuðu þrír verkefnaráðnir sérfræðingar og tveir verkefnaráðnir tækni- menn á stofunni. Stúdentar í rannsóknanámi árið 1999 voru fimm. þar af tveir í doktorsnámi. Þá vann einn erlendur gistivísindamaður við eðlisfræðistofu hluta ársins. dr. Andrei Manolescu frá Búkarest. Alls voru því rúmlega 30 manns við rannsóknatengd störf á stofunni árið 1999 auk um tíu stúdenta í sumarvinnu. ítar- lega upptalningu rannsóknarverkefna og ritverka stofufélaga má finna á heima- síðu eðlisfræðistofu á slóðinni: www.raunvis.hi.is/Edlisfr/Edlisfr.html Eðlisfræðistofa hefur vikulega fundi sem auglýstir eru á Netinu og meðal stúd- enta. Þar eru rannsóknir ræddar og erlendum gestum boðið að hatda erindi. Af fjölmörgum rannsóknarverkefnum stofumanna verður hér sérstaklega minnst á tvö. annað í stjarneðlisfræði og hitt í þéttefnisfræði. Gunnlaugur Björnsson stundar rannsóknir á sýnitegum tjósglömpum sem fylgja í kjölfarið á hrinum gammageislunar sem berast til jarðar utan úr geimnum, um einu sinni á sótarhring. Hrinurnar vara frá sekúndubrotum tit altt að þriggja mín- útna og fytgir þeim stundum sýnilegur glampi sem varað getur í nokkrar vikur. Eru slíkir atburðir nefndir gammabtossar. [ 30 ár hafa vísindamenn um atlan heim gtímt við gátuna um uppruna og orsakir blossanna en ekki haft erindi sem erfiði þar tit fyrir skömmu. Á síðastliðnum tveimur árum hefur mönnum lærst að gammablossarnir eru upprunnir í vetrarbrautum sem eru í allt að 10 mitljarða tjósára fjarlægð. Til þess að greina megi svona fyrirbæri af svo töngu færi þarf btossauppsprettan að vera afar orkumikil. Mælingar sýna að orkan sem til þarf er í mörgum tilfellum álíka og ef tvær stjörnur eins og sótin okkar ummynduðust á augabragði í orku, en sem kunnugt er tekur það sólina alls um 10 milljarða ára að brenna upp etdsneytisforða sínum. Á árinu 1999 tókst í fyrsta sinn að fytgja eftir útgeislun frá uppsprettu gamma- blossa á mörgum tíðnisviðum. nánast frá upphafi gammahrinunnar. en þann 23. janúar sást btossi sem er sá öflugasti sem mælst hefur tit þessa. Gammahrinan sjálf varaði í um 2 mínútur en sýnilegur glampi frá henni var mælanlegur í rúma tvo mánuði. Starfsmenn eðtisfræðistofu sáu um htuta þeirra mætinga með nor- ræna sjónaukanum á Kanaríeyjum. Þann 10. maí varð svo annar btossi sem náið var fytgst með. Að mörgu leiti svipaði blossunum saman. en báðir höfðu þó sín sérkenni. Úrvinnslu mætinga á þessum btossum erað mestu lokið og hníga niðurstöður að því að rekja megi slíka btossa til þess að kjarni risavaxinnar stjörnu fellur saman og myndar svarthol. Enn vantar þó nokkuð á að fultgera megi myndina af upp- runa og orsökum þessara sérkennilegu fyrirbæra. Um mitt ár 1998 hóf Sveinn Ólafsson störf sem sérfræðingur við eðtisfræðistofu. Hefur hann hafið uppbyggingu aðstöðu fyrir rannsóknir á rnátmum og hátfleiður- um. Við uppbygginguna hefurSveinn m.a. hlotið styrki úrýmsum sjóðum Rannís og Rannsóknasjóðs Háskólans. Sveinn hefur nýlega smíðað og tekið í notkun svonefndan segutspætunarklefa. sem er sérsmíðað tæki til kristallaræktunar. [ klefanum má rækta málmhúðir sem geta verið altt frá tugum míkrómetra á þykkt og niður í aðeins eitt atómtag. í tækinu er sýnaundirlagið fyrst hitað og húðin ræktuð á það en hana má rækta frá allt að þremur efnauppsprettum samtímis.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188

x

Árbók Háskóla Íslands

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Háskóla Íslands
https://timarit.is/publication/588

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.