Búnaðarrit - 01.01.1919, Blaðsíða 34

BÚNAÐAKRIT
aa
Eyjafjaröará að austan, er svipað að segja. Þar eru
áveitur, bæði sjálfgerðar, einkum að utanverðu, og af
mannavöldum. Á fremstu bæjunum í hreppnum er einn-
ig veitt á, bæði á Munkaþverá, Rifkolsstöðum og Litla-
og Stóra-Hamri.
í Saurbœjarhreppi er hinsvegar lítið um áveitur. Þó
mun vera áveita á Möðruvöllum og Núpufelli, og ef til
vili fáeinum jörðum öðrum í hreppnum.
Þingeyjarsýslur. í S.-Þingeyjarsýslu eru víða
áveitur, einkum þó kringum Mývatn, og með Laxá allri
út undir sjó. í Mývatnssveit er vatni voitt á úr Kráku
og Mývatni.
Um 1870 er byrjað að nota vatn til áveitu í Baldurs-
heimi og á Gautlöndum. Höíðu engir þar í sveitinni átt
við það áður, svo menn rnyndu. — En um 1880 er
fyrst farið að gera stiflur í Kráku og veita henni á.
Nú er hún Btífluð ár hvert í 5 stöðum, og vatni úr
henni veitt yflr mestan hluta hinna svonefndu Fram-
engja. Njóta þeirrar áveitu allar framjarðir sveitarinnar.
En svo er í annan stað sjálft Mývatn „stíflað npp”
til áveitu, ef svo mætti að orði kveða. Stiflan er í Laxá,
þar sem hún fellur úr vatninu. — Vorið 1915 var ráð-
ist í þetta stífluverk1). — Áin rennur úr vatninu í 4
kvíslum, milli þriggja eyja. Stíflurnar eru því fjórar.
Þær voru gerðar úr stóru hraungrjóti, og hafðar 4—5
metra breiðar að neðan, en 2Va metri að ofan. Hæðin
á stíflunum er 2^2 metri til jafnaðar. Getur þá vatnið
hækkað frá því venjulega um 60 sentim. í stiflunum eru
8 flóðgáttir. Þegar hækkar í vatninu flæðir það yflr lág-
lendið í kringum það. Aðal-áveitulandið liggur að norðan-
verðu við vatnið. Þar gengur út í það hinn svonefndi
Neslandatangi, og flæðir vatnið yflr hann.
1) B a 1 d v i n búfræðingur Friðlaugsson. scm er sjslu-
búfræðingur Ræktunarfjolagsins í S.-ÞingeyjarBýslu, niældi fyrir
þessu vorki og gerði árotlun um kostnaðinn.