Búnaðarrit - 01.06.1926, Page 38
BÓNAÐARRIT
Sláttuvjelar.
I. Inugangur.
Frá því sögur hófust, og fram yfir miðbik síðustu
aldar, voru Ijáir, orf og sigðir, nær alstaðar og ætíð,
einráð tæki við alla uppskeru eða slátt, á ökrum, tún-
um og engjum. — Sláttuvjelar-hugmyndin er þó ærið
gömul. Fyrstu uppskeru-vjelarnar, sem sögur íara af,
voru til um þær mundir sem tímatal vort byrjar. Róm-
verjar notuðu þá einskonar uxavagna, til að skera öxin
af korninu á ökrunum, og safna þeim saman. Ýttu ux-
arnir þessum vögnum á undan sjer um akrana. Maður
gekk við hliðina á vagninum og sópaði kornöxunum
aftur í vagninn, jafnóðum og knífarnir skáru þau af
stráunum. Hægt var að hækka og lækka knífa-umbún-
aðinn eftir hæð korngresisins. Að öðru leyti var þessi
uppskeru-vjel — ef vjel skyldi kalla — æði einföld og
ófullkomin, svo það var ekkert nálægt því, að hún ryddi
ijánum og sigðinni úr vegi.
Um allar miðaldirnar virðast ekki gerðar neinar til-
raunir til að smiða uppskeru-vjelar. Árið 1780 hjet
enska fjelagið „Society of Arts“ verðlaunapeningi úr gulli
fyrir smíði á korn-sláttuvjel. Að eins 2 menn keptu um
þessi verðlaun, og báðir stældu þeir hinn forna róm-
verska uppskeru-vagn, og reyndu að endurbæta þá hug-
mynd. — Árið 1799 fær Englendingurinn Josef Boyce
einkaleyfi á koin-sláttuvjel, sem er þannig gerð, að 6
ijáir eru lestir á lóðrjettan ás, sem snýst hratt, þegar
vjelinni er ekið áfram. Þó vjel hans kæmi ekki að not-
J