Hlín - 01.01.1921, Side 43

Hlin
41
syngja, rieina, rita, þýða,
einn er biskup allra sól.« (M. }.)
Eða við lesum sjálfa söguna af Hólum í þá daga:
»Hjer mátti sjá um öll hús biskupsstólsins mikla iðn ok athöfn.
Suinir lásu, sumir námu, sumir kendu. Engi var öfund þeirra í milli
eðr sundurþykki, engi ágangr eðr þrætni, hverr vildi annan sjer
meiri háttar; hlýðni hjelt þar hverr við annan og þegar signum
var til tíða gjört, skunduðu allir þegar ór sínum smákofum til kirkj-
unnar, sætligan seim sem þrifit býflygi til býstokks hcilagrar kirkju
með sjer berandi, hvert þeir höfðu samanborit ór lystilegum víu-
kjallara heilagrar ritningar.* (Bp. 1., bls. 239.)
Og — »Fólkið þusti heim að Hólum,
hjörtun brunnu sem á jólum,
aldrei dýrri dagur rann.r.
En svo kom aftur bylgjugangur og smásaman aftur
og aftur ólag á. Heiðnin vildi koma aftur. Katólskan
spiltist og varð ekki úr því bætt, þó Jóni Gerrekssyni
væri drekt í poka hjá Spóastöðum. Svo kom siðbót um
tíma, svo aftur og aftur ringulreið o. s. frv. Alt gengur
í bylgjum, en þó áleiðis — >nec mergitur«.
Falleg var óneitanlega reglan hjá blessuðum Jóni helga
— falleg á sínum tíma. En lítið mundum við nú bættari
þó að kæmist katólskan aftur. Hún mundi ekki reynast
betur en hreina lúterskan nú á dögum. Hvorug á leng-
ur við í óbreyttri mynd. En altaf þurfum við skörunga
eins og Jón, höfði hærri en fólkið — og með því eftir-
mæli sem sagan gefur honum: »að aldrei fann fjandinn
hann iðjulausan«. Nýtt þarf að koma eins og ætíð í
sögunni, þegar í öngþveiti er ratað. Nýjan Jón helga
þurfum við »íturvænan, engilfríðan eins og hann« —
öllum mannkostum búinn og ekki sist — iðjusemi, reglu-
serni og nœgjusemi. (En engin »hálaunagráðug valdafík-
in smámenni«, eins og ráðherra Björn sagði).
V.
Fróðlegt er að lesa um.alt það andstreymi, alt það,