Dvöl - 01.07.1938, Page 11

D V Ö L
169
blá fjöll á eyðilegri eyju sveipuð
móðu og líf forfeðra jDar fjarlæg
goðsögn, svo án hiks gátu þau
kastað sér í hið engilsaxneskæ
Þjóðahaf.
Vitanlega var það ekki fyrst og
fremst sök barna útflytjandans, að
Sankta Claus náði að hreiðra um
þig íihjarta þeirra' í stað íslenzks
jólasveins, heldur landa þeirra
heima. Þeir báru aldrei gæfu til
þess að styrkja þau að verulegum
nvun í baráttu þeirra fyrir tungu
og þjóðerni, þeir töldu hvern
burtfluttan týndan pening.
íslenzkur kotungsskapur og
metnaðarlej'si lj'sir sér átakanlega
' því, hversu ógæfusamlega hef-
b' til tekizt með þessa aðra til-
raun þjóðarinnar í því, að eignast
fótfestu í Vínlandi hinu góða.
Landnám þetta virðist ætla að
verða ný blóðtaka fyrir þjóðina1
1 stað þess að víkka sjónhring
hennar, hjálpa til að færa út mörk
íslenzks máls, menningar og anda.
II.
Nú hafa þjóðflutningar stöðv-
ast um sinn vestur um haf. Fólk,
se'n leitar burt úr sveit, flj'kkist
1111 í vaxandi bæi á íslenzkri
strönd. P>ar heyir það sína amer-
íkufarabaráttu fyrir lífi og limum
°g vinnur sinn sigur. En margan
uggir, að frá sjónarmiði íslenzkrar
menningar verði einnig hann
aldrei nema hálfur.
Komið ofan úr sveit ber þetta
íólk í skapferð og hátium ö!I ein-
kenni lífsitis þar, og er allt bund-
ið átthögum órofaböndum. íhvert
sinn, þegar vor rís, vaknar með
því leynd, óseðjandi þrá eftir ang-
an grænna bala, jarmi nýfæddra
lamba, unaði kyrrlátra kvölda.
En aíkomendur þessa fólks
ganga bænum á hönd til fulls,
samræmast lífi hans, verða slög
í hjarta hans. Og lífið í æðum
íslenzkra bæja slær nú þegar ört,
þó langhraðast í höfuðborginni,
svo setn kunnugt er. Qleggst sjást
þar vatnaskil milli gamals og nýs,
milli sveita og bæja. Ögrandi stolt
hrynur þar elfa nýs tíma, sem á
engan hátt virðist hirða um far-
veg forns þjóðlífs.
En glæsilegt er það um margt,
þetta nýja líf höfuðborgarinnar.
Heil hverfi í „funkis“ gefa til
kynna að hér er bær, sem kann
að fagna nýrri tízku. Hver stund
dagsins, sem líður, á sinn fast-
mótaða drátt, sinn svip, sín ein-
kenni. Með fyrstu geislum morg-
unsms má sjá götusópara trítla
með kerru og kúst og sópa stétt-
ir og torg. Á sama tíma getur að
líta hóp bláklæddra manna híma
niður við höfn í undarlegum
vandræðum með sínar hrjúfu
hendur. Gráum, spurulum augum
mæna þeir upp á nýrisinn dag.
Hann lítur í náð sinni á nokkra.
Hinir labba burt. Þeir læðast um
þrengstu götur, setjast í skugga
hárra húsa, ósamþykkir sjálfum
sér og því umhverfi, scm er þeim
fjandsamlegt og neitar þeim um
vinnu.