Bjarmi - 01.09.2004, Blaðsíða 14

Sr. Ólafur Jóhannsson
Þitt er ekki mitt
og mitt er ekki þitt!
7. boðorðið
Þú skalt ekki stela!
Auðvitað vitum við öll að okkur
ber að virða eignarréttinn, láta
ósnert það sem tilheyrir öðrum.
Ekkert getur réttlætt frávik frá því -
nema hugsanlega tilvik þar sem um
líf og dauða er að tefla og ekki næst
i eiganda þess hlutar sem gæti
bjargað mannslífi; t. d. ef um er að
ræða bát í fjöruborði sem gæti
bjargað drukknandi manneskju úti á
vatninu.
Fyrir því verður að vera afar brýn
ástæða að fara ekki bókstaflega
eftir 7. boðorðinu og slikar ástæður
eru sjaldnasttil.
Bann og hvatning
Marteinn Lúther segir um þetta
boðorð: „Vér eigum að óttast og
elska Guð svo að vér eigi tökum
peninga eða fjármuni náunga vors,
né drögum oss það með sviknum
kauþeyri eða svikaverslun, heldur
hjálpum honum að geyma eigna
sinna og efla atvinnu sína.“
Boðorðið felur ekki einungis í
sér bann við því sem rangt er held-
ur einnig hvatningu til þess sem rétt
er.
í þessu efni - eins og flestu
öðru - gildir að setja sig í spor
annarra, horfa ekki eingöngu á mál
út frá þröngu sjónarhorni eigin
stundarhagsmuna heldur kappkosta
að hafa réttlæti og sannleika að
leiðarljósi. Munum gullnu regluna:
„Allt, sem þér viljið að aðrir menn
gjöri yður, það skuluð þér og þeim
gjöra" (Matt. 7:12).
Eignarrétturinn er varinn
Boðorðið ver eignarréttinn.
Hvað er þá eign? Eign er það
sem við höfum búið til, keypt, erft
eða okkur hefur verið gefið. Það
eigum við með öllum rétti og öðrum
leyfist ekki að taka það til handar-
gagns án vitundar og vilja okkar.
Það þykir okkur sjálfsagt -
ekkert okkar vill láta svipta sig
eigum. Það er jafnsjálfsagt að við
látum eigur annarra vera og að
okkar eigin séu látnar í friði af
öðrum!
Sjöunda boðorðið nær ekki ein-
ungis yfir beinan stuld heldur allar
leiðir til að sölsa undir sig eigur
annarra, einnig þá algengu aðferð
að skila ekki því sem fengið er að
láni hjá náunganum og „gleyma“
því með tímanum hvaðan og
hvernig það er fengið.
Réttur fátækra og ríkra
Þjófnaður er að komast með
rangindum yfir það sem annarra er
eða skemma það.
í Fyrri Konungabók, 21. kapítula
er sagt frá því þegar Akab konungur
beitti brögðum til að sölsa undir sig
víngarð Nabóts. Akab varð að
gjalda þeirrar syndar. Hann átti ekk-
ert með að misnota stöðu sína til
að komast yfir eign annars manns.
Þessi saga staðfestir þá biblíu-
legu hugsun að sérhver frjáls og
sjálfstæð manneskja má eiga.
Eignarréttur einstaklingsins er virtur
og gildur, hvort sem ríkt fólk eða
fátækt á í hlut.
í dæmisögu Jesú um verkamen-
nina í víngarðinum i Matt. 20:1-16
(sjá v. 15) birtist sá skilningur að
eigandinn hafi ótakmarkað vald til
að fara með eigur sínar svo framar-
lega sem hann hefur ekki neitt af
öðrum. Hann þarf vissulega fyrst
að uppfylla skyldur sinar og
umfram það má hann gefa á báðar
hendur ef honum sýnist.
Vinnusiðferði
Stundum heyrist um vinnuveit-
endur sem borga lægri laun en ber
eða reyna að komast hjá því að
greiða tilskilin launatengd gjöld.
Auðvitað er slíkt framferði brot á 7.
boðorðinu.
Að sama skapi er það þjófnaður
að stela frá vinnuveitanda með því
að svíkjast um í vinnunni, nota
starfsaðstöðu eða viðskiptasam-
bönd í eigin þágu eða gera annað
sem stríðir gegn hagsmunum
vinnuveitandans og veldur honum
auknum kostnaði.