Bjarmi - 01.09.2004, Blaðsíða 18

munu gera það a.m.k. næstu 10
árin.
Kirkjan hefur verið gagnrýnd
nokkuð fyrir þennan mikla hús-
næðiskostnað og sér í lagi frá þeim
sem segjast vilja sjá öflugra safn-
aðarstarf. Þannig á Gunnar
Þorsteinsson í Krossinum að hafa
sagt að þegar meðlimir Krossins
vilji lofa Guð, þá hefji þeir upp
hendurnar og ákalli hann, en þegar
þjóðkirkjumenn hyggist lofa Guð,
þá hringi þeir á steypubíla. Þá lýsir
Pétur Þorsteinsson prestur Óháða
safnaðarins peningastjórn kirkjunn-
ar þannig: „Megnið í grjót og grind-
verk, steypu og stál".
Á undanförnum árum hefur yfir-
stjórn þjóðkirkjunnar leitað leiða til
að koma í veg fyrir offjárfestingar,
en þar sem hver sókn er fjárhags-
lega sjálfstæð eining er yfirstjórn-
inni erfitt um vik. I dag er svo
komið að allar stærri fjárfestingar
eru háðar heimild frá Kirkjuráði ef
sóknin hyggst leita eftir fjárstuðn-
ingi úr sameiginlegum sjóðum
kirkjunnar. Vissulega geta einstakar
sóknir virt þessa heimild að vettugi
en á það hefur ekki reynt enn.
Það var einnig í kringum 1985
sem einstaka sóknir fóru að greiða
öllum sem lögðu fram vinnu í
kirkjustarfinu, s.s. meðhjálpurum,
aðstoðarfólki í barnastarfi og kór-
fólki. Þessar launagreiðslur hafa
reynst mörgum sóknum þung byrði
og ekki sér enn fyrir endann á
þessari þróun. Þannig hækkuðu
launagreiðslur til kórfólks í þeim
fimm söfnuðum
Reykjavíkurprófastsdæmis vestra
sem sundurliða kórkostnað sérstak-
lega, um 85% umfram launavísitölu
á 11 áratímabili frá 1991-2002.
Eins reynist krafan um aukið barna-
starf sóknanna á höfuðborgarsvæð-
inu dýr. Ætla má að launakostnaður
hvers safnaðar við vikulega fundi á
veturna fyrir einn aldurshóp sé að
jafnaði um hálf milljón króna á ári.
Með launagreiðslunum hefur
kirkjan náð á skömmum tima að
byggja upp öflugt barna- og ungl-
ingastarf i mörgum sóknum á
höfuðborgarsvæðinu. Á sama tíma
hefur hins vegar dregið verulega úr
sjálfboðaliðastarfi og er svo komið
að safnaðarstarf kirkjunnar í ein-
stökum sóknum er algjörlega háð
launuðum starfsmönnum og eina
sjálfboðaliðastarfið sem unnið er
felst í setu í sóknarnefnd. Eins
höfðu launagreiðslur kirkjunnar
neikvæð áhrif á sjálfboðaliðastarf
annarra félagasamtaka. Um tíma
var nokkuð um það að sjálfboða-
liðum I t.d. i KFUM og KFUK voru
boðnar greiðslur ef þeir flyttu sig
yfir í starf kirkjunnar. Því má segja
að þessar greiðslur hafi að ein-
hverju leyti verið tvíbent tæki í
eflingu kirkjustarfs, ef litið er til
langs tima.
Aörar tekjur kirkjunnar
Segja má að sóknargjöldin séu
eini fasti tekjustofn sóknanna. Aðrar
tekjur, s.s. greiðslur fyrir fermingar-
fræðslu og hjónavígslur, eru skil-
greindar sem laun presta og eru þar
af leiðandi sóknunum óviðkomandi.
Það sama gildir um tekjur prest-
setra vegna hlunninda eins og dún-
tekju eða laxveiðileyfa. Einhverjar
sóknir leigja út safnaðarheimili fyrir
veislur og námskeið en þær tekjur
hafa lítið að segja um heildarrekst-
ur. Þá er Ijóst að strangari sam-
keppnisreglur og krafa um inn-
heimtu virðisaukaskatts af slíkri
leigu draga verulega úr hagnaði af
henni.
Einstakar fjársafnanir á bygging-
artíma eða í kringum kaup á orgeli
hafa vissulega létt undir fram-
kvæmdum, en fastar gjafir eða
samskot í guðsþjónustum hafa ekki
tíðkast. Er íslenska þjóðkirkjan ein
örfárra kristinna kirkja í heiminum
öllum, sem ekki litur á samskot eða
fórn sem eðlilegan þátt í helgihaldi
safnaðarins. Þetta er þó hugsanlega
að breytast og hafa Hallgrímskirkja
og Grensáskirkja tekið upp samskot
sem fastan lið í guðsþjónustuhaldi.
Hvort sú breyting er varanleg á eftir
að koma i Ijós.
Óhætt er að fullyrða að samskot
i guðsþjónustum skiia seint fjárm-
unum sem hafa mikil áhrif á rekstur

J
18