Fréttablaðið - 16.01.2010, Blaðsíða 22

22 16. janúar 2010 LAUGARDAGUR
UMRÆÐAN
Huginn Freyr Þor-
steinsson skrifar um
Icesave
Innan fárra vikna munu Íslendingar
ganga til sinnar fyrstu
þjóðaratkvæðagreiðslu
í nærri sjö áratugi og
verður hún um ríkis-
ábyrgð á svokölluðum
Icesave-lögum. Með staðfestingu
laganna verður veitt ríkisábyrgð
á samningum íslenskra stjórn-
valda við þau bresku og hollensku
um greiðslu lágmarkstryggingar
innstæðna á Icesave-reikningum
Landsbankans.
Samningarnir snúast að öllu leyti
um að lágmarka tjón skattgreið-
enda vegna ábyrgðarlausrar hegð-
unar íslensks banka, Landsbanka
Íslands, sem sópaði að sér 1.300
ma.kr. á Icesave innlánsreikninga
í útibúum sínum í Bretlandi og
Hollandi – sem nemur um 90% af
landsframleiðslu Íslands. Við gjald-
þrot bankans haustið 2008 stóðu
um 350 þúsund innstæðueigendur
í þessum tveimur lönd-
um frammi fyrir því að
tapa sparnaði sínum.
Það hefðu innstæðueig-
endur á Íslandi einn-
ig gert hefðu íslensk
stjórnvöld ekki gripið
inn í með setningu neyð-
arlaga og bjargað öllum
innstæðum þeirra.
Gerð er sú krafa að
Tryggingarsjóður inn-
stæðueigenda á Íslandi
bæti breskum og hol-
lenskum innstæðueigendum 20.887
evrur, svokallaða lágmarkstrygg-
ingu skv. lögum um sjóðinn og til-
skipun Evrópska efnahagssvæðis-
ins. Þetta felur í sér að samtals er
tryggingasjóðurinn krafinn um að
greiða um 700 ma.kr. eða rúmlega
helming allra innstæða, en Bret-
ar og Hollendingar taka þá 600
ma.kr. sem eftir standa á sína rík-
issjóði. Í október og nóvember 2008
samþykktu þáverandi ríkisstjórn
Íslands og Seðlabankastjóri þetta
og að bresk og hollensk stjórnvöld
greiddu innstæðueigendunum út
hluta íslenska tryggingarsjóðsins
fyrir hans hönd. Í þessu felst að
bresk og hollensk stjórnvöld fallast
á að íslenskum stjórnvöldum hafi
verið heimilt að undanskilja íslensk
útibú með starfsemi í Bretlandi og
Hollandi frá 100% tryggingu inn-
stæðna í íslenskum útibúum sem
fólst í neyðarlögunum og falla frá
kröfum þess efnis.
Með samningnum er upphæð kröf-
unnar á íslenska Tryggingarsjóðn-
um fest í um 700 ma.kr., tæplega
50% af landsframleiðslu Íslands,
sem er ógnarstór tala. Sú upphæð
mun þó aldrei falla á íslenska skatt-
greiðendur því eignir Landsbank-
ans verða nýttar til þess að greiða
hana niður fram til ársins 2016. Mat
á eignum sýnir þær muni duga fyrir
88% höfuðstólsins og því er áætlað
að sú hann verði þá, ásamt vöxtum,
að núvirði um 183 ma.kr. Með góðri
nýtingu eigna Landsbankans má því
gera ráð fyrir að niðurgreiðsla láns-
ins á síðari hluta lánstímabilsins,
árin 2017 til 2024, verði árlega um
1-2% af landsframleiðslu Íslands.
Samkvæmt ákvæðum samningsins
mun ríkissjóður greiða eftirstöðv-
ar lánsins á 8 árum með hámarks-
greiðslu ár hvert í hlutfalli við vöxt
landsframleiðslu og möguleika á
framlengingu ef þurfa þykir. Ef hag-
stæðari fjármögnunarmöguleikar
bjóðast verður hægt að greiða lánið
hraðar niður og unnt er eða að taka
upp viðræður aftur í samræmi við
endurskoðunarákvæði samningsins
ef þróun efnahagsmála verður mun
lakari en gert er ráð fyrir.
Aðrar breytur geta haft áhrif á
uppgreiðslu samningsins. Ef gengi
krónunnar styrkist á næstu 7 árum
lækkar höfuðstóll lánsins í krónum
talið og öfugt ef að krónan veikist.
Hið sama á við um eignir þrotabús-
ins og dregur það úr áhættu af þess-
um sökum. Vextir lánasamningsins
eru fastir og óverðtryggðir allan
lánstímann og því gæti aukin verð-
bólga í Bretlandi dregið úr vaxta-
kostnaði lánsins. Þannig þýðir 2-3%
verðbólgu á þessu tímabili að raun-
vextir lánsins væru í kringum 3%.
Að lokum er vert að taka fram að
þrátt fyrir að hér séu færð rök fyrir
núverandi samning vegna Icesave-
málsins er það langt í frá viðunandi
að almenningur þurfi að taka á sig
miklar byrðar vegna efnahagshruns-
ins. Icesave-málið er þar engin und-
antekning fremur en mörg hundr-
uð milljarða króna halli ríkissjóðs
undanfarin tvö ár og þau næstu, 300
milljarða króna gjaldþrot Seðlabank-
ans eða kostnaður vegna endurreisn-
ar bankakerfisins og allur vaxta-
kostnaður sem þessu fylgir. Allt eru
þetta afleiðingar óráðsíu manna í
viðskipta- og stjórnmálalífi. Sérstök
ástæða er til að undirstrika ábyrgð
hinna síðarnefndu, þ.e. stjórnmála-
manna, enda fól almenningur þeim
að standa vörð um hagsmuni ríkis-
sjóðs og skattgreiðenda. Með blindri
trú sinni á skuldsett útrásarhagkerfi
tókst þeim að koma íslensku þjóðar-
búi í þá stöðu að engar auðveldar
leiðir eru til að reisa það aftur við.
Í þannig stöðu þarf að velja skásta
kostinn sem í boði er og öll rök
hníga að því að hann sé samþykki
núverandi samninga.
Höfundur var aðstoðarmaður for-
manns samninganefndar Íslands
um Icesave og er aðjúnkt við
Háskólann á Akureyri. Lengri
útgáfa birtist á Vísi.
Ávinningur Icesave-samninganna
Við gjaldþrot bankans haustið
2008 stóðu um 350 þúsund inn-
stæðueigendur í þessum tveimur
löndum frammi fyrir því að tapa
sparnaði sínum.
HUGINN FREYR
ÞORSTEINSSON
UMRÆÐAN
Óskar Bergsson skrifar
um borgarmál
Sigrún Elsa Smáradótt-ir borgarfulltrúi held-
ur áfram gagnrýni sinni
á húsnæðiskostnað borg-
arinnar þrátt fyrir að
margsinnis sé búið að fara
yfir málið með henni og
útskýra í hverju munurinn liggur.
Nú síðast í ágætri fréttaskýringu
Péturs Gunnarssonar á Fréttablað-
inu á þriðjudaginn var. Í grein í
Fréttablaðinu í gær heldur borg-
arfulltrúinn enn áfram og nú með
því að gera að engu réttar upplýs-
ingar um þróun húsnæðiskostnað-
ar borgarinnar, líkir Ráðhúsinu
við draugahús, fer með rangt mál
um ábyrgð á flutningi fjármála-
skrifstofu og fullyrðir ranglega að
innri endurskoðun sé til húsa við
Höfðatorg. Hækkunin sem Sigrún
Elsa vísar til er fyrst og fremst
til komin vegna leiðréttinga sem
gerðar voru þegar eignarekstur
borgarinnar var settur undir einn
hatt og við þær breytingar kom
upp ýmis falinn húsnæðiskostn-
aður, s.s. eins og hlutdeild borgar-
innar í byggingu framhaldsskóla
og millifærsla úr eignasjóði í aðal-
sjóð vegna fasteignagjalda.
Aðrir þættir í húsnæðisrekstrin-
um sem hafa orðið til hækkunar á
húsnæði eru fyrst raunverulega að
koma fram eftir að eignarekstur-
inn var aðgreindur frá almennum
rekstri. Húsrými á hvern nemanda
bæði í leik- og grunnskólum hefur
aukist á undanförnum árum. Síðan
má nefna að þjónustumiðstöðv-
ar hafa verið settar á fót í öllum
hverfum borgarinnar sem er hrein
viðbót við fasteignarekstur borgar-
innar frá árinu 2005. Stefnumótun
Samfylkingarinnar um leigustefnu
húsnæðis frekar en eignastefnu
og leigusamningur á Höfðatorgi,
sem Dagur B. Eggertsson
gerði í sinni stuttu borg-
arstjóratíð hafa lagt sín
lóð á þessa vogarskál. Það
kemur því úr hörðustu
átt þegar Samfylkingin
skammar núverandi meiri-
hluta fyrir aukinn hús-
næðiskostnað borgarinn-
ar sem að stærstum hluta
varð til vegna þeirra eigin
ákvarðanna.
Ekki veit ég hvað Sigrúnu Elsu
gengur til þegar hún lýsir Ráð-
húsinu sem draugahúsi og vísar
til orða minna í borgarstjórn um
að nýta mætti Ráðhúsið betur en
gert er. Þar er á ferðinni einhver
smekkleysa sem borgarfulltrúinn
hefur kosið að tileinka sér til þess
að draga að sér athygli. Því miður
með neikvæðum formerkjum fyrir
hana.
Fleiri smáar rangfærslu eru í
greininni s.s. eins og að fjármála-
skrifstofan hafi flutt í Höfðatorg á
síðasta ári. Það var gert í borgar-
stjóratíð Ólafs F. Magnússonar og
einnig er það rangt að innri endur-
skoðun sé á Höfðatorgi, en hið rétta
er að starfsemin er við Vatnagarða
28. Í stóru sem smáu koma fram
rangfærslur í málflutningi Sigrún-
ar Elsu og vona ég að borgarfull-
trúinn undirbúi sig betur framveg-
is en hún hefur gert fram að þessu.
Góðu fréttirnar í þessari húsnæð-
isumræðu eru auðvitað þær að hús-
næðiskostnaður er ekki nema 14
prósent af heildarútgjöldum borg-
arinnar og er óhætt að fullyrða að
mörg heimili í landinu myndu vilja
vera í þeim sporum. Þessu hefur
ítrekað verið komið á framfæri
við borgarfulltrúann en hann kýs
enn að snúa út úr. Í þessari síðustu
grein sinni opinberaði Sigrún Elsa
óvandvirkni og rangtúlkun sína á
málaflokknum og er mál að linni.
Höfundur er formaður
borgarráðs.
Hið rétta um húsnæð-
ismál borgarinnar
ÓSKAR BERGSSON
Hörmungar dynja yfir íbúa Haítí
Söfnunarsíminn er
904 1500
eða Leggðu inn á reikning:0342 - 26 - 12
kt. 530269-2649
www.raudikrossinn.is
Getur þú hjálpað?