Morgunn - 01.12.1944, Blaðsíða 52

146
MORGUNN
legs og fagurfræðilegs efnis. Hundurinn sér bækurnar, en
hann er sér ekki meðvitandi um að það séu bækur. „Rétt
er nú það“, kannt þú að segja. ,,En vér menn erum ekki
hundar og hvað kemur þá þetta málinu við? Svo framar-
lega, sem menn eru ekki blindir, hafa þeir meðvitund um,
og gera sér grein fyrir öllum hlutum, sem augað nær til“.
En erum vér nú vissir um þetta? Er það t. d. ekki tals-
vert eftirtektarvert, að greining litanna — meðvitund vor
um liti — er tiltölulega nýtt fyrirbrigði í sögu mannsand-
ans? Prófessor Max Múller segir frá því, að Xenophanes,
sem lifði á 6. öld f. Kr., þekkti að eins þrjá liti í regnbog-
anum, purpuralitan, rauðan og gulan. Jafnvel gríski spek-
ingurinn Aristóteles, sem andaðist árið 322 f. Kr., talar enn
um hinn þrílita regnboga. Enn bendir dr. Buck oss á þá
staðreynd, að í helgiritasafni Hindúa, Rig-Veda, helgiriti
Zóróastertrúarmanna, Zend-Avesta, kvæðum þeim, sem
kennd eru við Hómer hinn gríska og jafnvel í Ritning vorri
er litur himinsins aldrei nefndur á nafn.
Meðvitundin um litina er því hlutfallslega ný með mann-
kyninu. Jafnvel enn í dag eru til litblindir menn, sem geta
ekki greint grænt frá rauðu. Mér þykir leitt að þurfa að
minnast á það, af því að ég er kona, að þessi litblinda er
séreign karlmannanna. Litblindan getur gengið að erfðum
gegn um konuna, en engin kona, sem einu sinni hefir lært
að greina liti, er nokkurn tíma litblind.
Á líkan hátt virðist greining ilmsins, meðvitundin um
mismunandi ilm, vera nýlega áunninn hæfileiki með mann-
kyninu.
En til eru miklu ljósari dæmi upp á meðvitundarleysi
mannkynsins um skynheiminn. Nútímamenn eiga bágt með
að trúa því, að fyrir einum 450 árum hafði helmingur
mannkynsins á jörðinni enga hugmynd um að hinn helm-
ingurinn væri til. Þá var Evrópumönnum ekki að eins ó-
kunnugt um mestan hluta Afríku og Ástralíu, heldur einn-
ig um allan Vesturheim, alla Norður- og Suður-Ameríku.