Fréttablaðið - 06.11.2010, Qupperneq 16

16 6. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Viðbrögð við viðhorfskönn-unum segja stundum meir en tölurnar. Könn-un sem birt var í vikunni
hafði þau áhrif að forsætisráð-
herra lýsti því yfir að endursemja
yrði við AGS um stefnuna í ríkis-
fjármálum.
Ein könnun getur varla leitt til
meiri kúvendingar. Viðbrögðin eru
þess eðlis að ástæða er til að rýna
nánar í baksvið talnanna en ella.
Fjármálaráðherra hefur réttilega
sagt að stjórnarflokkar sem glíma
við mikla erfiðleika þurfi að þola
kannanir sem sýna slaka í fylgi.
Það athyglisverða er að eðlismunur
er á fylgisbreytingu ríkisstjórnar-
flokkanna í þessari könnun. Sömu
skýringar eiga
því ekki við þá
báða.
VG er að missa
um fimmtung
kjósenda sinna
eftir einhvern
mesta kosninga-
sigur sem sögur
fara af. Þó að
það sé að vísu
allmikið tap eiga
skýringar fjármálaráðherra eigi að
síður við.
Samfylkingin er á hinn bóginn
að missa um fjörutíu hundraðshluta
af fylginu. Það er hrun. Ástæðan
er ekki sú að forsætisráðherrann
hafi tekið hitann og þungann í vörn
fyrir erfið mál. Það hefur fjármála-
ráðherrann hins vegar gert.
Það er beinlínis ein af skýringun-
um á þessu hruni að forysta Sam-
fylkingarinnar víkur sér jafnan
undan að verjast ágjöfinni. Önnur
skýring er sú að flokkurinn hefur
gefið eftir nánast öll þau mál sem
aðgreina hann frá VG nema Evr-
ópusambandsmálið, enn sem komið
er.
Afleiðingin er sú að vinstrivæng-
ur VG, sem var áhrifalítill í byrjun,
hefur smám saman náð undirtök-
um í stjórnarsamstarfinu. Fyrir
vikið er ríkisstjórnin föst í mál-
efnakreppu og Ísland hefur borið
af þeirri leið sem mörkuð var með
endurreisnaráætlun AGS.
Ólíkar skýringar á fylgisfalli
ÞORSTEINN
PÁLSSON
Forsætisráðherra hafnaði umsvifalaust tilboði for-manns Sjálfstæðisflokks-ins í vikunni um breiða
pólitíska samvinnu við ríkisstjórn-
arborðið. Venjulega hefðu hvorki
tilboðið né svarið sætt tíðindum.
Í ljósi aðstæðna var tilboðið hins
vegar athyglisvert en svarið þótta-
fullt.
Staða stjórnarandstöðuflokk-
anna er ólík með svipuðum hætti og
stjórnarflokkanna. Ytri aðstæður
eru báðum flokkunum hagstæðar
vegna vantrausts í garð ríkisstjórn-
arinnar. Innri veikleikar hljóta því
að ráða mestu um að Framsóknar-
flokkurinn nær ekki kjörfylgi.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekki
náð fyrri styrk. Honum hefur hins
vegar tekist að hagnýta sér veika
stöðu ríkisstjórnarinnar til að bæta
stöðu sína. Í vikunni kynnti flokk-
urinn umfangsmiklar tillögur í
efnahagsmálum. Með þeim hefur
hann styrkt málefnastöðuna.
Í ríkisfjármálum stefna tillög-
urnar að sama marki og ríkis-
stjórnin hefur gert fram til þessa
samkvæmt AGS-áætluninni.
Skattastefnan miðar hins vegar að
því að draga úr lamandi áhrifum
á atvinnusköpun. Orkunýtingar-
stefnan þýðir framkvæmdir í stað
stöðnunar.
Í tillögunum er ekki fjallað um
stefnuna í peningamálum. Það
er veikleiki. Eigi að síður eru
þær gilt framlag til málefnalegr-
ar umræðu og samstarfs. Snöggi
bletturinn er óábyrg afstaða til
heildaraflaaukningar.
Þóttafullt afsvar
Kjarni málsins er sá að Samfylkingin virðist vera að tapa fylgi eftir því sem vinstrivængur VG verð-
ur áhrifaríkari. Ástæðan er sú að
stór hluti kjósenda hennar stendur
nálægt miðju stjórnmálanna.
VG hefur fram til þessa beitt
margvíslegum stjórnsýsluráðum
til að hindra hagvöxt með frekari
orkunýtingu og erlendri fjárfest-
ingu. Margt bendir til að flokkurinn
hyggist beita sams konar meðulum
til að hindra framgang aðildar-
viðræðnanna án þess formlega að
rjúfa samkomulagið um umsóknina.
Kyngi Samfylkingin því gæti traust
hennar rýrnað enn frekar.
Verra er þó að slík þróun mála
myndi veikja samningsstöðu
Íslands. Á hinn bóginn gæti það
skapað tækifæri fyrir stjórnarand-
stöðuflokkana til að styrkja stöðu
landsins með jákvæðari afstöðu.
Ríkisstjórnin hefur ekki fylgt
eftir þeim orkunýtingaráformum
sem samstarfsáætlunin við AGS
gerir ráð fyrir. Nýlega lýsti forsæt-
isráðherra því yfir að horfið yrði
frá viðmiðunum áætlunarinnar
varðandi lausn á skuldavanda heim-
ilanna og nú hefur hann bætt ríkis-
fjármálunum við að kröfu vinstri-
vængs VG. Þá er harla lítið eftir.
Rétt er hjá forsætisráðherra að
ríkisstjórnin þarf ekki á stuðningi
stjórnarandstöðunnar að halda. En
það er aðeins rétt í þeim skilningi
að stjórnin gangi að þeim afarkost-
um sem vinstrivængur VG setur
henni.
Talsmenn vinstrivængsins hryll-
ir við atvinnusköpun með orkunýt-
ingu svo þeirra eigin tungutak sé
notað. Forsætisráðherra kýs þann
kost fremur en samstarf á miðj-
unni um atvinnu. Þetta val forsæt-
isráðherra endurspeglast skýrt í
skoðanakönnunum.
Niðurstaðan er þessi: Ríkisstjórn-
in er ofurseld vinstrivæng VG og
rúin trausti. Stjórnarandstöðu-
flokkarnir þurfa meira traust til að
stefna að eigin stjórn í bráð. For-
sætisráðherra hafnar breiðu ríkis-
stjórnarsamstarfi. Fyrir vikið er
þjóðin stödd í pólitískri blindgötu.
Fylgið speglar val
Þ
ingi Norðurlandaráðs er nýlokið hér í Reykjavík. Það er
ánægjulegt að sjá að svo virðist sem nú sé áhugi á nor-
rænu samstarfi að aukast meðal Norðurlandabúa eftir
nokkurt áhugaleysi undanfarinna ára. Við setningu þings-
ins í vikunni vitnaði forseti þess, Helgi Hjörvar, í nýja
könnun sem sýnir að 80 prósent Norðurlandabúa styðja norrænt
samstarf. Þannig virðast þjóðirnar sjálfar og stjórnvöld Norður-
landaríkjanna ganga í takt í þessum efnum.
Í áranna rás, og ekki síst á
hinum svokölluðu uppgangsárum,
hafa sumir efast um gildi nor-
ræns samstarfs og jafnvel lagt
til að dregið yrði úr því eða því
jafnvel hætt. Hér á landi hafa
margir fremur viljað líta fjær og
til vesturs um samstarf á marg-
víslegum grunni. Bent hefur
verið á að við séum í samstarfi við Norðurlandaþjóðir og fjölmargar
aðrar vestrænar þjóðir á vettvangi NATO og svo verði einnig og
ekki síður fari svo að Ísland gangi í Evrópusambandið. Því sé ekki
þörf á þeim formlega vettvangi sem Norðurlandaráð og Norræna
ráðherranefndin sé.
Hvað sem því líður er ljóst að engar þjóðir standa okkur Íslend-
ingum nær en hinar Norðurlandaþjóðirnar. Allar þjóðirnar, utan
Finna, tala tungumál sem eru náskyld íslenskunni. Þetta þýðir að
með góðum vilja skilja þjóðirnar hver aðra, jafnvel þótt ekki liggi
að baki mikið formlegt nám í grannmálunum. Málskilningurinn er
mikilvægur liður í norrænu samstarfi sem ber að verja af krafti
nú þegar ensk tunga sækir svo mjög á á flestum sviðum á öllum
Norðurlöndunum. Norðurlandaráð styður dyggilega við margvísleg
norræn samstarfsverkefni sem tengjast námi og kennslu í grann-
málunum á Norðurlöndum. Einnig hafa verkefni eins og Nordjobb
ýtt undir dvöl norrænna ungmenna á hinum Norðurlöndunum og
þar með aukna þekkingu á grannmálum.
Menning þjóðanna er sömuleiðis meira og minna reist á sama arfi
og sömu gildum. Því ríkir gagnkvæmur skilningur í samskiptum
Norðurlandabúa, sem gera þau aðgengileg og áreynslulaus.
Það hefði því verið mikill missir, ekki síst fyrir litla þjóð eins og
okkur Íslendinga, ef flosnað hefði upp úr formlegu norrænu sam-
starfi. Hvort heldur sem Ísland verður innan eða utan Evrópusam-
bandsins er formlegt og öflugt samstarf við Norðurlandaþjóðirnar
mikilvæg kjölfesta lítillar þjóðar í stórum heimi.
Norrænu þjóðirnar eru litlar samanborið við velflestar Evrópu-
þjóðir og Ísland telst á þeim vettvangi beinlínis örríki. Með öflugu
samstarfi geta þessar þjóðir hins vegar fengið aukið vægi. Þegar
er farið að ræða um að sameinast um sendiskrifstofur landanna
í einhverjum löndum og athyglisverð er sú hugmynd að Norður-
landaþjóðir eigi sameiginlega fulltrúa í G-20 hópnum og eigi þannig
sinn fulltrúa við borð öflugustu ríkja heims. Enn róttækari er hug-
mynd Gunnars Wetterberg um að Norðurlandaþjóðirnar myndi
sambandsríki.
Hvað sem því líður lítur út fyrir að kreppan hafi fremur styrkt
hin norrænu bönd en hitt. Vonandi auðnast Norðurlandaþjóðunum
að þétta enn frekar samband sitt og samstarf í framtíðinni.
Böndin styrkjast í norrænu samstarfi.
Kreppan þéttir
raðirnar
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
Fjölbreytt og gott
veganesti fyrir lífið
Kjarngóð næring
Ósaltað
Ósykrað
Engin aukaefni
www.barnamatur.is
Lífrænn
barnamatu
r