Fréttablaðið - 27.11.2010, Blaðsíða 24

24 27. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
höfum komið samstarfsfólki okkar
í ESB á óvart með því. Ekki bara
vegna hraðans heldur vegna gæð-
anna líka, eins og hefur margoft
komið fram. Þetta hefur geng-
ið ágætlega og við vorum tilbú-
in fyrir þessa rýnivinnu í síðustu
viku. Reyndar fær íslensk stjórn-
sýsla góða einkunn í skýrslu ESB,
þar sem segir að þótt hún sé smá sé
hún skilvirk.
Aðlögun og undirbúningur
ESB reiknar með að Ísland verði
tilbúið fyrir aðild – aðlagað – frá
og með fyrsta degi aðildar. Þegar
Alþingi sótti um aðild gerðu þing-
menn ráð fyrir hugsanlegum aðlög-
unum, áður en að þjóðaratkvæða-
greiðslu kemur. Síðan virðast sumir
þeirra hafa skipt um skoðun og nú
segja stjórnvöld að það verði engar
aðlaganir gerðar fyrr en að þjóðar-
atkvæðagreiðslu lokinni. Geturðu
skýrt þetta fyrir lesendum?
Það þarf að gera greinarmun á
undirbúningi og framkvæmd breyt-
inga sem fylgja mögulegri aðild að
ESB. Samningaviðræður um aðild
þarf að nýta til að undirbúa mögu-
lega framkvæmd ef þjóðaratkvæða-
greiðsla fer þannig að þjóðin vill
ganga í ESB. Slíkur undirbúningur
getur falist í þarfagreiningu stofn-
ana og í því að öðlast reynslu í þátt-
töku áætlana ESB.
En eftir atkvæðagreiðsluna
fer af stað fullgildingarferli sem
getur staðið í allt að tvö ár. Þann
tíma þarf að nýta vel til að hrinda í
framkvæmd þeim breytingum sem
af aðild myndi leiða. Enda hlýtur
það að vera okkar útgangspunktur
að vera tilbúin fyrir aðild svo við
getum uppfyllt þær skyldur og ekki
síður notið þess ávinnings sem felst
í henni. Til dæmis að geta tekið þátt
í samstarfsverkefnum til nýsköp-
unar á landsbyggðinni eða styrkja-
kerfi ESB í landbúnaði.
Við getum samið um aðlögunar-
fresti ef við sjáum fram á að geta
ekki klárað einhverja hluti þegar að
aðildinni kemur og við höfum staðið
í þeim sporum áður. Þegar við gerð-
um EES þurftum við að taka yfir
mikinn fjölda af gerðum á stutt-
um tíma og innleiða í íslenskan
rétt og fengum aukafresti til þess
í einhverjum tilvikum.
Við erum reyndar stöðugt að
laga íslenska löggjöf að regluverki
ESB í gegnum EES-samninginn, á
þessu ári stefnir í að við munum
taka yfir 300 nýjar lagagerðir í
gegnum hann. En við höfum líka í
gegnum tíðina, óháð EES og aðild-
arviðræðum, óskað eftir að taka
þátt í ýmsum hlutum, svo sem við-
skiptakerfi með losunarheimildir
og því að vera þátttakendur í loft-
ferðasamningnum. Það hafa því
og geta komið upp mál þar sem
FRAMHALD AF SÍÐU 28
ANDSPÆNIS FULLTRÚUM ESB VIÐ UPPHAF RÝNIFERLIS Stefán Haukur sendiherra situr bak við merki Íslands. Við hlið hans fyrir miðju situr Bryndís Kjartansdóttir skrifstofustjóri. MYND/FRAMKVÆMDASTJÓRN ESB
2009
➜ 16. júlí: Alþingi ákveður
að sækja um aðild
➜ 23. júlí: Umsókn afhent
formennskuríki ESB
➜ 27. júlí: Ráðherraráð
ESB óskar eftir áliti fram-
kvæmdastjórnar
➜ 8. september: Olli
Rehn afhendir Íslandi
spurningalista
➜ 22. október: Ísland
skilar inn svörum sínum
➜ 4. nóvember: Aðal-
samninganefnd skipuð
2010
➜ 24. febrúar: Jákvætt álit
framkvæmdastjórnar ESB
➜ 17. júní: Leiðtogaráð
ESB samþykkir viðræður
➜ 27. júlí: Formlegt upp-
haf viðræðna
➜ 15. nóvember: Fyrsti
rýnifundur
➜ 17. júní: Síðasti rýni-
fundur (áætlað)
- Eiginlegar viðræður hefj-
ast í framhaldinu
FRÁ UMSÓKN TIL
AÐILDARVIÐRÆÐNA
Ég vildi líka vita um IPA-styrkina, sem sumir þingmenn berjast gegn að renni til Íslands.
Hvað finnst ykkur í samninganefndinni um það?
Ég á óhægt um vik að ræða afstöðu þing-
manna. Þetta eru styrkir sem gætu til
dæmis farið í að gera þarfagreiningar,
skoða hvernig verkferla við þyrftum
að setja upp í stjórnsýslunni og
hvers konar stofnanir þyrfti mögu-
lega að setja á laggirnar ef samn-
ingurinn verður samþykktur. Sum
þessara verkefna snúa að landbúnaði.
Það þarf til dæmis að skilgreina hvaða
verkefnum við erum að sinna, hvernig og
hvar í stjórnsýslunni. Við gætum nýtt styrkina til
að skilgreina nánar hvað felst í regluverki ESB
til að geta upplýst stjórnmálamenn, almenning og
hagsmunaaðila um hvað felst í aðild.
Það sem IPA myndi fara í er óhjákvæmilegt starf og bara spurning hvort ESB borgar fyrir það
eða íslenskir skattgreiðendur? Eða yrði farið í eitt-
hvað aukalega bara vegna styrkjanna?
Sum þessara verkefna eru óhjá-
kvæmileg og annað erum við þegar
skuldbundin til að gera vegna
EES-skuldbindinga. Þessi stuðn-
ingur myndi meðal annars nýtast
í að skilgreina betur hagsmuni
okkar og þannig getur hann styrkt
samningsstöðu okkar. En valkvæð
verkefni eru til dæmis í þá veru að
tileinka okkur vinnubrögð sem tíðkast
innan ESB. Eitt þeirra væri þátttaka í atvinnuþró-
unarverkefni til að hækka menntunarstig á vinnu-
markaði. Þetta myndi nýtast okkur hvort sem við
göngum inn eða ekki.
■ Á ÍSLAND AÐ BORGA FYRIR ÞETTA EÐA EVRÓPUSAMBANDIÐ?
■ AÐALSAMNINGANEFND ÍSLANDS GAGNVART ESB
Í samninganefndinni eru átján fulltrúar, þar af tíu formenn samningahópa, en í þeim eru alls 200 manns:
við teljum æskilegt að laga okkur
að ESB. Það má nefna að í skýrslu
ESB um umsókn Íslands var vikið
að því að bæta þyrfti sjálfstæði
dómara og íslensk stjórnvöld gerðu
það því þau töldu það skynsamlegt,
óháð áliti ESB.
En þegar fram í sækir hlýtur
þessi krafa um að Íslendingar breyti
engu fyrr en í fullgildingarferlinu að
skerða möguleika landsins til að ná
fram sérkröfum á öðrum sviðum,
eða hvað?
Þegar önnur ríki hafa verið beðin
í aðildarferli sínu um að breyta lög-
gjöf eða stefnumiðum hefur það
einkum lotið að þáttum sem varða
mannréttindi og stjórnsýsluþætti
svo við þurfum ekki að breyta miklu
þar.
ESB hefur til dæmis í aðildar-
ferli Tyrklands krafist þess að
það afnemi úr stjórnarskrá lands-
ins bann við verkföllum opinberra
starfsmanna. Það sem út af stend-
ur hjá okkur í þessum efnum eru
sérstaklega byggða- og landbúnað-
armál.
Ég er í sjálfu sér sammála því
að það sé óskynsamlegt að íslensk
stjórnvöld fari í viðamiklar stjórn-
sýslubreytingar áður en þjóðin er
búin að segja álit sitt.
En ef ríkisstjórnin kemst að
þeirri niðurstöðu að það sé æski-
legt eða þjóni hagsmunum okkar að
gera einhverjar breytingar, þá er
það sjálfstæð ákvörðun, alveg eins
og var með dómarana, í samráði við
Alþingi og hagsmunaaðila.
Þú nefnir breytingar á stjórn-
sýsluþáttum. Það að hagsmuna-
samtök bænda útdeili fjármunum
ríkisins eins og á Íslandi, er það
ekki í ósamræmi við stjórnsýslu-
venjur ESB?
Jú, það liggur fyrir í skýrslu
framkvæmdastjórnar ESB að breyta
þurfi fyrirkomulagi á greiðslum til
bænda hér á landi.
MÁR
GUÐMUNDSSON
RAGNHILDUR
HELGADÓTTIR
STEFÁN HAUKUR
JÓHANNESSON
BJÖRG
THORARENSEN
ÞORSTEINN
GUNNARSSON
HÖGNI S.
KRISTJÁNSSON
MARTIN
EYJÓLFSSON
KOLFINNA
JÓHANNESDÓTTIR
SIGURGEIR
ÞORGEIRSSON
ÞORSTEINN
PÁLSSON
MARÍANNA
JÓNASDÓTTIR
GRÉTA
GUNNARSDÓTTIR
ANNA
JÓHANNSDÓTTIR
KOLBEINN
ÁRNASON
BRYNDÍS
KJARTANSDÓTTIR
MARÍA ERLA
MARELSDÓTTIR
RAGNHEIÐUR E.
ÞORSTEINSDÓTTIR
HARALD
ASPELUND