19. júní - 19.06.1990, Blaðsíða 32

u ndanfarin ár
hefur mikið verið rætt og
ritað um kynferðislegt of-
beldi gagnvart konum og
börnum, ekki síst sifjaspell.
Sifjaspell voru talin fátíð hér
á landi allt fram á miðjan
síðasta áratug og engin
markviss úrræði voru til í
kerfinu til að takast á við
afleiðingar sifjaspella. Auk-
in umræða um þessi mál
kemur ekki í kjölfar þess, að
tíðni sifjaspella hafi aukist
STÍGA
MÓT
svo um munar, heldur hefur
einungis hulunni verið svipt
af þessu dulda afþroti.
Erlendar rannsóknir sýna
að konur virðast vera í mikl-
um meirihluta þolenda kyn-
ferðisafbrota. í Ijós hefur
komið að í 99% tilvika eru
sifjaspell framin af körlum
og líklega verður 10. hver
stúlka á Norðurlöndunum
fyrir sifjaspellum. i 93% til-
vika beinist kynferðislegt
ofbeldi gegn börnum að
stúlkubörnum. Á íslandi
hafa ekki verið gerðar ítar-
legar rannsóknir á sifjaspell-
um, en margt bendir til þess
að sams konar munstur sé
hér og annars staðar.
í desember árið 1986
Miðstöð fyrir
konurog börn
sem hafa orð-
iðfyrir kyn-
ferðislegu of-
beldi.
hafði vinnuhópur kvenna
gegn sifjaspellum opinn
síma í tvö skipti tvo tíma í
senn, þar sem 27 konur
sögðu sögu sína. Enginn
karl hringdi. Konurnar voru
á aldrinum 16-70 ára og
höfðu feður verið 37% ge-
renda, stjúpar 7%, afar
11,1% og bræður, frændur
eða tengdir fjölskyldunni
14,8% hver hópur um sig. í
37% tilvika höfðu konurnar
oróið fyrir árás fleiri en eins
aðila í fjölskyldunni, 18,5%
vissu að önnur stúlkubörn
í fjölskyldunni höfðu orðið
fyrir sömu reynslu. Sifja-
spellin hófust við 4-12 ára
aldur. Vinnuhópur kvenna
gegn sifjaspellum er aðili að
samtökum kvenna gegn
kynferðislegu ofbeldi. Þau
standa að nýstofnaðri mið-
stöð fyrir konur og börn sem
hafa orðið fyrir kynferðis-
legu ofbeldi. Miðstöð þessi
nefnist Stígamót og byggist
starfsemi hennar á áralangri
reynslu og þekkingu þeirra
kvenna sem þar starfa.
Samtök kvenna gegn kyn-
ferðislegu ofbeldi hafa fram
að þessu starfað í litlum
hópum, en það eru mikið til
sömu konurnar sem hafa
haldið þessum hópum
gangandi. Eftirtaldir hópar
eru stofnendur Stígamóta:
- Barnahópur Kvennaat-
hvarfsins, sem hefur um
árabil unnið að hagsmun-
um barna. Hann hefur m.a.
gefið út fræðsluefni og tek-
ið þátt í að koma á fót neyð-
arsíma fyrir börn og ungl-
inga;
- Kvennaráðgjöfin, sem
veitir hverskyns lagalega og
félagslega ráðgjöf fyrir kon-
ur.
Ráðgjafahópur um
nauðgunarmál, sem veitir
konum ráðgjöf og stuðning,
auk þess að fræða fólk al-
mennt um afþrotið nauðg-
un, og þolendur þess og
- Vinnuhópur gegn sifja-
spellum, en hann hefur
starfrækt sjálfshjálparhópa
og neyðarsíma fyrir þolend-
ur sifjaspella og aðstand-
endur þeirra.
Það er mismunandi eftir
einstaklingum, umfangi og
eðli ofþeldis hvernig og
hversu slæm áhrif það hefur
á þolanda þess. Það er vitað
að misþyrmingar á börnum
hafa langvarandi áhrif sem
eru skaðleg vexti og þroska
þeirra. Konur á öllum aldri
verða fyrir hvers konar of-
beldi, sem setur mark sitt á
þær. Oft á tíðum hafa þær
þurft að þola ofbeldi allt frá
barnæsku, ekki síst þar sem
um sifjaspell er að ræða.
Það sem einkennir líðan
þessara kvenna getur verið
margvíslegt, en í flestum til-
fellum er tilf inningalífið
truflað, sjálfsmatið lítið og
sjálfsímyndin röng. Tilfinn-
ingalífið einkennist af sekt-
arkennd, skömm, biturð,
vonleysi, reiði og sárindum.
Manneskja sem hefur þessi
einkenni þarf að finna traust
og vita að á hana sé hlustað
og henni trúað þegar hún
leitar sér aðstoðar. Ótti við
höfnun hindrar börn í því
að segja frá ofbeldisverkn-
aði og það er ósjaldan sem
þolendur kynferðisafbrota
hafa lifað í áraraðir eða jafn-
vel áratugum saman við
þennan ótta þegar þeir
komast loksins út úr myrk-
rinu.
Starfsemi Stígamóta felst í
einstaklingsráðgjöf og hóp-
starfi allt eftir þörfum og
óskum hverrar konu eða
barns. Ráðgjöfin er ókeypis
og opin konum og börnum
af öllu landinu. Hægt er að
hringja í Stígamót á öllum
tímum sólarhringsins. Að-
stoðin hefst oft með símtali.
Hópvinnan ferfram á kvöld-
in og um helgar og er miðað
við að hver hópur hittist í
15 skipti. Hóparnir skiptast
þannig að unglingar eru
saman, konur 20 ára og
eldri saman og mæður þol-
lenda saman í hóp. í hverj-
um hóp eru tveir leiðbein-
endur, annar þeirra er þol-
andi en hinn fagaðili.
Einnig eru Stígamót
fræðslu- og upplýsinga-
miðstöð fyrir almenning,
skóla, og starfshópa s.s.
lækna, kennara, hjúkrunar-
fólk, fóstrur, þroskaþjálfa,
32