Frjáls verslun - 01.05.2001, Qupperneq 40

Steinþór Pálsson, framkvœmdastjóri reksturs og fjármála hjá UVS,
segir ættfrœðiupplýsingarnar „ mikilvœgan hlekk “ í starfsemi jýrirtæk-
isins en bendir á að starfsemin byggist ekki alfarið á þeim. Ekki er
fyllilega Ijóst hvort UVS vœri starfandi á Islandi í dag nema ættfræði-
uþþlýsingarnar væru fyrir hendi. Um það er ómögulegt að segja.
%

A árunum 1996-1997 kynnti Kári Stefánsson hugmynd sína um að
setja á fót líftœknifyrirtœki sem myndi nýta sér ættfræðiupplýsingar
þjóðarinnar ígenaleit sinni. Aþeim tíma hefur sjáljsagt fáa órað fyrir
því hversu mikið fjármagn þessi hugmynd myndi eiga þátt í að færa
inn í landið.
„Beint eða óbeint hafa auðvitað komið gríðarlega miklir pen-
ingar inn í íslenskt efnahagslíf fyrir áhrif Islenskrar erfðagrein-
ingar. Sjóðir Islenskrar erfðagreiningar eru rúmlega 172 milljón-
ir dollara og Kári sagðist eitt sinn eiga peninga til fimm ára
rekstrar. Fyrirtækið hefur að mínum dómi fært Jjármagn inn í
efnahagslífið auk þess sem hópur af íslenskum og erlendum vís-
indamönnum hefur komið til landsins og skapað mikla grósku í
íslensku vísindasamfélagi. I því felst mikil hvatning fyrir lang-
skólagengna háskólamenn til að verða vísindamenn og vinna að
rannsóknum. Það er mjög verðmætt fyrir íslenskt efiiahagslíf til
lengri tíma litið. Þetta er mjög hvetjandi fyrir ungt fólk, sem kem-
ur úr doktorsnámi í líffræði, lyflafræði eða læknisfræði, og vill
fara að stunda vísindagrein sína.“
íslensk erfðagreining Ættfræðin er einn af þremur hornstein-
um Islenskrar erfðagreiningar ásamt gagnagrunni um heilsufar
þjóðarinnar og erfðir og var ættfræðin einn af aðalhvötunum að
stofnun fyrirtækisins upp úr miðjum tíunda áratugnum. í gegn-
um ættfræðiupplýsingarnar má sjá hvort um ættlæga sjúkdóma
er að ræða og velja saman lífsýni í góða rannsóknarhópa. Það
má því álykta sem svo að ættfræðin sé ein af forsendunum fyrir
starfsemi fyrirtækisins. Hugsanlegt er að fyrirtækið væri starf-
andi hér á landi þótt þessar upplýsingar væru ekki fyrir hendi en
ekki skal lagt mat á það hér. Það er þó ljóst að ættfræðin hlýtur
að vera Islenskri erfðagreiningu mikilvæg og má segja að hún
hafi fært tugi milljarða króna inn í íslenskt efnahagslíf í gegnum
þetta fyrirtæki. „Eg geri ráð fyrir að hægt sé að reka líftæknifyr-
irtæki án þess að nýta sér svona ættfræðiupplýsingar en þessar
upplýsingar, sem eru aðgengilegar hér á landi, eru auðvitað ein-
stakar. Þær gera vissa tegund af líftæknilegri vinnn mögulega
sem annars væri gjörsamlega óraunhæf," segir Friðrik Skúla-
son, eigandi tölvufyrirtækisins Friðriks Skúlasonar ehf.
Leikur að tölum Menn hljóta að spyrja sig að því hversu mikla
flármuni Islensk erfðagreining hefur fært og færi á næstu
árum inn í íslenskt efnahagslíf? Við skulum leika okkur að töl-
um. A fyrstu starfsárum íslenskrar erfðagreiningar náðust ár-
angursbundnir samningar við svissneska lyfjarisann Hoff-
mann La Roche og færðu þeir fyrirtækinu tæpa 15 milljarða
króna eða 200 milljónir dollara í formi hlutaijárhlutdeildar, fjár-
mögnunar rannsókna og áfangagreiðslna á fimm ára tímabili,
eða fram í ársbyrjun 2003. Þetta þýðir gróflega áætlað um þrjá
milljarða í rekstur fyrirtækisins á ári. Þá var íslensk erfðagrein-
ing fyrst íslenskra fyrirtækja til að fara í hlutaijárútboð í Banda-
ríkjunum í fyrra og færði það fyrirtækinu 198,7 milljónir doll-
ara eða um 15 milljarða króna í reksturinn. Samtals hafa því
tæplega 30 milljarðar króna komið inn í rekstur fyrirtækisins,
þar á meðal frá Islendingum. Allt árið í fyrra námu tekjur Is-
lenskrar erfðagreiningar um 21 milljón dollara, eða um 2,3
milljörðum íslenskra króna. Tapið nam tæpum 40 milljónum
dollara eða 3,8 milljörðum króna. I þessum tölum eru ónefnd-
ir aðrir samstarfssamningar og ekki er tekið tillit til ýmissa
dótturfélaga. Hjá Islenskri erfðagreiningu starfa samtals yíir
500 starfsmenn og má því segja að um eða yfir 1.000 einstak-
lingar, að mökum og börnum meðtöldum, byggi afkomu sína
að hluta til eða öllu leyti á tilvist ættfræðinnar, og kannski eru
þeir yfir 2.000 ef allir eru þeir giftir einstaklingum utan fyrir-
tækisins og eiga 2 börn.
Friðrik Skúlason ehf. íslensk erfðagreining hefur verið í sam-
starfi við Friðrik Skúlason ehf. um uppbyggingu grunns með
ættfræðiupplýsingum þjóðarinnar, sem nefndur hefur verið ís-
lendingabók. Ættfræðin hefur verið og er Friðriki mikið
áhugamál, m.a. skrifaði hann ættfræðiforritið Espólín sem yfir
1.000 ættfræðingar hafa keypt og notfært sér. Friðrik var kom-
Kostar 200 milljónir?
Að jafnaði hafa 15 manns starfað við uppbyggingu íslendingabókar. Kostnaður vegna grunnsins nemur á
annað hundrað milljónum króna, sé allt tekið með í reikninginn. Ef hver starfsmaður hefur 200 þúsund
krónur í laun á mánuði nam kostnaður við launagreiðslur a.m.k. rúmum 43 milljónum króna í fyrra.
40