Frjáls verslun - 01.05.2003, Blaðsíða 47

FJÁRIVIÁLAMflRKAÐUR HÚSNÆÐISLÁN
FJÁRMÁLflMflRKflÐUR HÚSNÆÐISLÁN
spilar saman. Menn verða að vera viðbúnir því að hætta við ef
það er besti kosturinn," segir Edda Rós Karlsdóttir, forstöðu-
maður greiningardeildar Landsbanka Islands.
Bæði telja þau að tillögurnar þýði að öðru óbreyttu aukna
útgáfu húsbréfa. Þar með geti ávöxtunarkrafa og afföll hækkað
nema erlendir fjárfestar kaupi húsbréf í auknum mæli. „Það er
mikiU óvissuþáttur og alls ekki í hendi,“ segir Edda Rós og
Tryggvi Þór bendir á að talsverð eftírspurn sé eftir húsbréfum
hjá erlendum ijárfestum. ,Aukin útgáfa bréfa til að fjármagna
uppbyggingu húsnæðis og kaup á eldra húsnæði verður til þess
að það streymir fé inn í landið. Skipti úr dollurum eða öðrum
gjaldmiðlum geta haft enn verri áhrif á gengið en þegar er og
krónan styrkist enn frekar,“ segir hann.
Óheimilt innan ESB 09 EES Hugmyndir félagsmálaráðherra
koma á óvart þegar haft er í huga að ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks hefur unnið markvisst að einka-
væðingu með sölu ríkisfyrirtækja á undanförnum árum og þá
ekki síst sölu á ríkisbönkunum. Með tillögunum verður ekki
betur séð en að íbúðalánakerfið verði ríkisvætt enn frekar. „Við
höfurn verið að einkavæða bankakerfið og núna verður ríkis-
væðing veðlánakerfisins sem er afturför. Eg held að það færi
best á því að húsbréfakerfinu væri komið sem fyrst út í almenna
ijármálastarfsemi og síðan gæti hið opinbera samið við
bankana um t.d. ríkisábyrgðir ef það vill halda lágum vöxtum,"
segirTryggvi Þór.
Þetta getur þó hugsanlega verið spurning um útfærslu og að
þar verði að taka tillit til ákvæða í EES-samningnum og ESB en
á þessu svæði er ríkisstuðningur við íbúðalán ekki heimill
nema með afmörkuðum hætti, þ.e. tengdur tekjum og eignum.
Það er þó punktur sem lítíð hefur verið tíl umræðu hér á landi.
Hvað útfærsluna varðar telur Halldór Jón Krisljánsson, for-
maður Samtaka banka og verðbréfafyrirtækja, SBV, og banka-
stjórí Landsbanka Islands, æskilegt að reynt verði að sameina
hvort tveggja, þ.e. markaðsvæðingu íbúðalánakerfisins með
yfirfærslu til bankanna og markmið ríkisstjórnarinnar um
hærri hámarkslán og 90% lánshlutfall í lánum með mjög
afmörkuð hámörk. Hann telur þetta mögulegt, t.d. með því að
ríkið tryggi lága vexti húsnæðislána með skattalegum
aðgerðum og beitingu ríkisábyrgða. Fulltrúar SBV hafa átt fund
með félagsmálaráðherra vegna þessa. Það kemur þó ekki í ljós
fyrr en í haust hvort og þá hvaða leið verður farin.
Guðmundur Bjarnason,
/
framkvæmdastjóri Ibúðalánasjóðs:
Tilfærsla á fjármunum
Okkar hlutverk er að lána 65-
70% til íbúðarhúsnæðis eftír
lögum og reglugerðum. Síðan er
fyrir hendi viðbótarlánakerfi
þannig að samtals getur lánshlut-
fallið verið 90%. Sannleikurinn er
sá að um það bil þriðjungur af
þeim sem taka húsbréfalán í dag
fá líka viðbótarlán, eða samtals
90%. Markaðurinn í dag er mjög
líflegur og tekur vel við núver-
andi húsbréfaútgáfu þó hún sé í
svo miklum mæli sem raun ber
vitni. Þrátt fyrir viðvaranir frá
hagfræðingum og sumum bankamönnum þá eru engin afföll á
bréfunum og þar munar mestu um innkomu erlendra ijárfesta.
A þessari forsendu tel ég vel mögulegt að auka lánshlutfallið og
hækka hámarkslánin," segir Guðmundur Bjarnason, fram-
kvæmdasfjóri Ibúðalánasjóðs.
Hann telur ekki að miklum ljármunum verði bætt á mark-
aðinn ef hugmyndir ráðherra ná fram að ganga og bendir á að
stór hluti lántakenda hafi tekið fleiri lán en bara hjá íbúðalána-
sjóði. Þriðjungur þeirra hafi fengið 90% lán, hugsanlega hafi
annar þriðjungur útvegað sér þau 20-25% sem upp á vantar í
lífeyrissjóðslánum, bankalánum, lánum hjá skyldfólki eða með
öðrum hætti þannig að e.t.v. sé það aðeins þriðjungur
lántakenda sem hafi tekið 65-70% að láni. Með fyrirhuguðum
breytingum sé almenningi gefinn kostur á þessum lánum á
einum stað á hagkvæmari kjörum en ella. Lífeyrissjóðir,
bankar og stórir fjárfestar, innlendir og erlendir, myndu í
staðinn kaupa húsbréf í auknum mæli. „En það breytir ekki
svo miklu fyrir okkur hvað vinnuna varðar hvort lánshlutfallið
er 65% eða 90%. Þetta eru sömu verkefnin og kalla því ekki á
teljandi umsvif í mannahaldi sjóðsins," segir Guðmundur og
telur útfærsluatriði hvort lánin yrðu áfram til 25 og 40 ára eða
hvort einhveijir fleiri valkostir kæmu inn. [0
Guðmundur Bjarnason,
framkvæmdastjóri
íbúðalánasjóðs.
Sprenging í kaupum erlendra fjárfesta
Hlutur erlendra fjárfesta í húsbréfum hefur vaxið gríðar-
leg á síðustu misserum. Samkvæmt upplýsingum
Frjálsrar verslunar voru kaup erlendra fjárfesta hverfandi
lítil fyrir nokkrum árum. Árið 2001 voru húsbréfin
rafvædd og breytti það nokkru um aðgengi erlendra fjár-
festa. Enn eru tæknilegar hindranir í vegi en þó hefur
komið mikill kippur í kaup erlendra fjárfesta á húsbréfum
frá því um mitt ár í fyrra og þau hafa aldrei verið jafn mikil
og á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs eða 20 milljarðar
króna. Heildarskuldabréfaútgáfa Íbúðalánasjóðs nemur
50 milljörðum króna á árinu.SH
47