Morgunn


Morgunn - 01.12.1970, Blaðsíða 13

Morgunn - 01.12.1970, Blaðsíða 13
MORGUNN 91 Jafnframt er því haldið fram, að starfsemi efnis og orku sé bundin ákveðnum og órjúfanlegum lögmálum. Heimurinn er að álili þessara manna vélgengur. Hann gengur rétt eins og klpkka, sem hvorki flýtir sér né seinkar og stanzar ekki. Þar fylgir afleiðing orsök í órjúfandi keðju, og sama afleiðing sömu orsökinni, nema önnur ytri skilyrði, sem einnig er unnt að þekkja, þreifa á og reikna út, breyti því. Af þessu leiði það, að allt hjal um l’rjálsræði viljans sé aðeins blekking, sem við reynum að telja okkur trú um af einhverjum ástæðum, sem ekki sé unnt að skýra né skilja, fremur en það, hver hafi trekkt upp hina voldugu klukku alheimsins í upphafi. Því er haldið hiklaust fram, að hver einstaklingur sé hvorki annað né meira en tönn i hinu mikla sigurverki tilverunnar og hugsun okkar og breytni aðeins óhjákvæmilegar afleiðingar undanfarinna or- saka. Þetta er i stuttu máli megininntak efnishyggjunnar, enda þótt nokkur afbrigði megi þar að sjálfsögðu finna. f hinni stórmerku alfræðibók Encyclopædia Britannica er orðið efnishyggja skýrgreint á þessa leið: „Efnishyggja er sú heimspekikenning, sem telur alla hluti og fyrirbæri i alheim- inum vera unnt að skýra scm efni og hreyfing, og sérstaklega skýrir hún öli sálarleg fyrirbæri svo, að þau séu eðlisfræðileg- ar eða efnafræðilegar breytingar i taugakerfinu“. Ég get nú ekki neitað þvi, að mér finnst þetta vera fremur ömurleg og óaðgengileg kenning. En það eitt út af fyrir sig afsannar liana engan veginn. Veruleikinn er oft annar og öðru vísi en við sjálf hefðum helzt kosið. Og Jjví verður ekki neitað, að kenningin um vélgenga veröld og sálarlausa með öllu, er ui]ög hentug til Jiess að leggja hana til grundvallar fyrir hin- um raunvísindalegu rannsóknum, og virðist að minnsta kosti i fljótu bragði hafa við all veigamikil rök að styðjast. Því verð- ur ekki með rökum i móti mælt, að minnsta kosli hér á þessari jörð virðast rikja ákveðin lögmál efnisins, sem visindamenn- irnir hafa fundið og hagnýtt með miklum árangri. Á þessu byggjast einmitt framfarirnar og tæknin, sem við nú notfær- um okkur í a: ríkara mæli og státum af. Jafnvel í lífi okkar manna hér á jörð og í samskiptum okkar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Morgunn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.