Morgunn - 01.12.1970, Blaðsíða 58

136
M O R G U N N
jafnvel þótt þeir unni henni og vilji fúsir leggja mikið í sölurn-
ar fyrir hana. Og næsta kynslóðin litur fyrst og fremst á hana
sem arf, sem þeim hafi hlotnazt og verið trúað fyrir að varð-
veita. Menn hætta að sjá hugsjónina í sínum upphaflega ljóma
sem hið heillandi takmark svo háleitt, að hvi verður aldrei náð,
svo fjarlægt, að það verður ekki af neinum dauðlegum manni
höndlað. J þess stað verður hún þeim að kenning, sem sé þeg-
ar mitt á meðal þeirra og þeim beri skylda til að skipa sér í
hring umhverfis til þess að vernda hana og verja.
Þeir telja sér trú um, að þeir liafi höndlað hugsjónina í stað
þess að hugsjónin átti að höndla þá. Þeir telja sér trú um, að
þeir hafi eignazt hugsjónina í stað þess, að hugsjónin átti að
eignast þá. Þeir telja sér trú um, að þeir eigi að vernda og verja
hugsjónina í stað þess, að hún átti að vernda og verja þá. 1 stað-
inn fyrir hina framsæknu sveit, sem í eldmóði, hrifningu og
krafti andans stefndi í eina átt að markinu mikla, er kominn
söfnuður eða flokkur, sem skipast í hring um það, sem þeir
halda vera hina upprunalegu, lifandi hugsjón.
Um leið og tekið er að líta þannig á hugsjónina sem séreign
og arf þess flokks, sem umhverfis hana hefur skipazt, verður
að sjálfsögðu að skilgreina hugsjónina sem rækilegast og ná
fullu samkomulagi um það innan flokksins hvað í henni skal
felast, hvert skuli vera inntak hennar og innihald. Þannig er
hugsjónin gerð að fastmótaðri kenningu eða játningu, sem allir
i flokknum verða að lýsa sig samþykka í hverju atriði, smáu og
stóru. Þeir, sem ekki játast undir þetta, verða að fara sína leið
og er vísað út í yztu mvrkur.
Þetta gerist ekki átakalaust. Hreinsanirnar valda deilum,
átökum og jafnvel ofsóknum, ekki þó um hugsjónina sjálfa
bcinlínis, heldur um gervið, búninginn, orðalagið, sem nú skal
klæða hana í, skýringar þess, sem í raun og veru er ekki unnt
að skýra. Og þegar svo er komið, fær smásálarskapurinn að
fullu notið sín, þrætugirnin, sundurþykkjan, öfundin, valda-
streitan og hatrið.
Þegar svo er komið, er hugsjónin löngu hætt að verða hið
eilífa takmark, sem að er stefnt, en eðli sínu samkvæmt verð-