Morgunn - 01.12.1970, Blaðsíða 61

MORGUNN
139
sjóna, þó tilgangurinn sé ekki stórbrotnari en sá, að láta aðra
lyfta sér upp á þúfu, sem ber svolitið hærra en hinar þúfurnar
í mónuin.
Segja má, að saga hugsjónanna hér á jörð sé yfirleitt ekki
sérstaklega glæsileg né uppörvandi. Manni getur virzt, að hug-
sjónirnar hafi orðið okkur til lítils láns og stundum beinlinis
hefndargjöf. Þó hygg ég, að þessi saga eigi þrátt fyrir allt einn-
ig sínar björtu og góðu hliðar. Og þeim má ekki gleyma. Menn-
irnir hafa að vísu brugðist hugsjónunum oftar en skyldi, og þá
ætíð sjálfum sér til niðurlægingar, tjóns og vansæmdar. En
hugsjónirnar hafa ekki brugðizt þeim. Þær halda áfram að
lýsa og vera til. Þeirra ijós slokknar ekki. Þau halda áfram að
varpa heillandi ljóma um efsta tindinn. Og á meðan svo er —
og þannig verður það alla tíð, vegna þess að hugsjónirnar eru
eilifar, — á mannkynið sér takmark — og einnig von. Og það
er þetta, sem mestu málinu skiptir. Kynslóðir koma og fara,
en lífið heldur áfram. Og það sem fortíðin hefur vanrækt og
nútíðinni mistekizt, kann framtíðinni að heppnast. Á meðan
sólin skin, er alltaf von um nýjan, vaxandi gróður. Og á meðan
hugsjónir lýsa og vara, er von um bjartari og betri framtíð.
Einhvern tíma hlýtur að þvi að koma, að mönnum verður það
ljóst, að hugsjónir eru þeim gefnar að ofan, til þess að vekja
hjá þeim þrá eftir fegurra og fullkomnara lífi og til þess að
sækja fram i áttina til þeirra ofar, hærra til meira víðsýnis,
góðleiks og aukins þroslca.
Og þá hætta mennirnir þeirri vonlausu baráttu að reyna að
draga þær niður á jafnsléttu til sín. Það er ekki unnt að hella
sólskininu i fötur og bera það inn til sín. Og hugsjónirnar láta
ekki fjötra sig við jörðina né klæða sig í tötra, sem mennirnir
hafa saumað á þær og hyggjast troða þeim í.
Við áfellumst æskuna fyrir það, að hún sniðgangi hugsjón-
lr, láti sem þær séu hégómi eða arfur horfins tima og vilji
helzt ekki heyra þær nefndar á nafn. En er þetta ekki fyrst og
fremst vegna þess, að æskunni fær ekki dulizt, hvernig við höf-
um farið með liugsjónirnar, misþyrmt þeim á marga vegu og