Morgunn - 01.12.1970, Blaðsíða 57

MORGUNN
135
eilifð til eilifðar, eiga sér hvorki upphaf né endi. Hér í tim-
anum eru hinar hæstu hugsjónir ekki opinberaðar öðrum en
stórmennum andans. Og algengast er, að boðberar ]>eirra telji
þær engan veginn vera eigin hugarsmið, heldur guðlegs upp-
runa og eðlis og opinberaðar sér af hæðum. Þeim er hugsjónin
hin dýrlega gjöf að ofan. Þeir elska hana og eru þess albúnir
að leggja allt í sölurnar hennar vegna. Til hcnnar stefnir allt
líf þeirra, hugur og starf. Þeir henda öðrum á hana, vekja
áhuga þeirra og hrifning. Þeir gerast leiðtogar, ekki fyrir metn-
aðarsakir, heldur til þess að hlýðnast kalli lmgsjónarinnar og
þjóna henni, og þjóna mönnunum með því að sýna þeim leið-
ina til æðri þroska og sannari farsældar og ganga hana á und-
an þeim. Hugsjónin lýsir þeim. Hún er ávallt fram undan, eins
og viti á hæsta tindinum, sem fær ekki dulizt. Og þangað skal
sækja, ofar, hærra, með einum huga og einni sál, einum vilja
og einni þrá og aldrei numið staðar. Og það er gæfa mann-
anna, að slíkir leiðtogar hafa komið fram meðal þjóðanna á
ýmsum timum, ekki aðeins á sviði trúarbragðanna, heldur
einnig á mörgum öðrum sviðum mannlífsins. Þeim eigum við
mest að þakka allra á jörð.
Ekki er þó ncma hálfsögð saga, ef þess cr látið ógetið, að
engin hugsjón er svo háleit og göfug, að ekki veki hún andúð
og andspyrnu, þegar fyrst er á hana bent og fyrir hana unnið.
Það er staðreynd, sem sagan ber ljósan vott um. En um þá hlið
málsins er ekki ætlunin að ræða hér.
En hvað verður svo um hugsjónina, þegar leiðtoginn, ofur-
mennið, sem fyrstur vakti athygli á henni, deyr og hverfur
héðan? Hugsjónin heldur áfram að vera til. Hún deyr hvorki
né hverfur með lionum. Og fyrstu lærisveinarnir, þeir sem hug-
sjóninni unnu og sótt höfðu fram í áttina til hennar, þeir halda
því áfram, margir að minnsta kosti. En venjulega liður þó ekki
o löngu þangað til viðhorfið til hugsjónarinnar tekur að breyt-
ast og oftast nær á einn og sama veg, þvi miður.
Ofurmennin eru fá, sem fæðzt hafa á þessari jörð. Og þeir,
sem við taka af þeim, eru því ævinlega minni menn en sjálfur
leiðtoginn. Hugsjónin verður ekki hið lifandi líf af þeirra lífi,