Morgunn - 01.06.1980, Blaðsíða 57

BÆKUIi
55
Gunnar Dal:
HEIMSPEKINGAR VESTURLANDA.
Víkurútgáfan, 1979.
Þegar ég var í menntaskóla forðum daga lærðum við í efri
bekkjunum sagnfræði af dönskum bókum. Og nöfn hvers kon-
ar manna skildu þessi fræði eftir í huga manns fyrst og
fremst? Nöfn konunga, þjóðhöfðingja og herforingja. Þeir
sem ötulastir og atkvæðamestir reyndust í því að drepa menn
og sigra með því í orustum voru öruggir um víðtækar frá-
sagnir í þessrnn bókum, þar sem höfundar áttu oft erfitt með
að leyna hrifningu sinni.
Ekki veit ég hvað kennt er í menntaskólum landsins í dag
um mannkynssögu, en vonandi er það að minnsta kosti skrifað
nú orðið af islenskum höfundum. Ekki er mér þó grunlaust
um að bækur þessar séu enn að miklu leyti skrifaðar eftir
erlendum fyrirmyndum hvað efni varðar.
Á þessum hnetti höfum við ekki haldið betur á málum en að
svo að segja hver einasti ungur maður verður eitthvert skeið
ævi sinnar að gegna herþjónustu og læra að drepa fólk. Nii
vaknar sú spuming, hvort þetta hefur ekki leitt til þess, að
nauðsynlegt þyki að slá nokkrum ljóma á hernað og herfrægð
í kennslu sögunnar. Ef dæma má af þeirri tegund mannkyns-
sögu sem mér var kennd í skóla var það augljóst mál.
Nú vill svo til að við lifum í landi, þar sem við þurfum
ekki að láta kenna börnum okkar að drepa aðra, þvi að við
höfum engan her. Við þurfum ekki að ala upp i þeim hrifn-
ingu af hernaði. Þvert á móti.
Við höfum tækifæri til þess að ala börn okkar upp í and-
styggð á manndrápum.
Niðurstaða mín er því sú, að við höfum tækifæri til þess
að uppfræða æskuna með öðrum hætti hvað þetta snertir en
aðrar þjóðir neyðast til. Við getum því í mannkynssögu okk-
ar eflt virðing fyrir afli hugsunar, vitsmuna, góðleiks og
göfugmennsku. Við höfum einstakt tækifæri til þess að segja