Morgunn - 01.06.1980, Blaðsíða 58

56
MORGUNN
unga fólkinu frá hinum raunverulegu velgerðarmönnum
mannkynsins á kostnað herjöfranna, þótt miklum breytingum
hafi stundum valdið. Er það gert? Svari þeir sem best vita.
Meðal annars af þessum ástæðum, er eðlilegt að fagna bók
sem fjallar um hina miklu hugsuði mannkynsins og þau gíf-
urlegu áhrif sem þeir hafa haft á hugsunarhátt okkar
allra. Það fer ekki mikið fyrir nöfnum þessara mikilmenna
á síðum þeirrar mannkynssögu sem kennd er í skólum okkar.
Þar eru hemaðarsérfræðingarnir hin miklu nöfn.
Þessi bók Gunnars Dal HEIMSPEKINGAR VESTUR-
LANDA er í rauninni saga hugsunarinnar á Vesturlöndum,
því hún greinir frá þeim sem dýpst hafa hugsað um mann-
lífið til þess að reyna að gera okkur nánari grein fyrir þvi
hvað við erum, hverjir við erum og hvort nokkur tilgangur
sé yfirleitt með lífi okkar hér á þessum hnetti. Eins og nærri
má geta er stórfróðlegt að kynnast niðurstöðum þessara vitru
manna. Þeir neyða okkur til þess að fara að hugsa eitthvað
út yfir dæguramstrið og þá miklu baráttu sem það kostar að
lifa á þessari jörð. Lestur slíks rits sýnir okkur einnig berlega,
hvemig við höfum orðið fyrir áhrifum frá hugsunum þess-
ara merku manna, þótt við höfum ekki haft hugmynd um
það. Menn þeir sem um er fjallað í þessari bók em því margir
hverjir sannkallaðir örlagavaldar, því það er hægt að skapa
mönnum örlög með öðrum hætti en að leggja undir sig þjóð-
ir með hervaldi. Þama fáum við hluta þeirrar miklu menn-
ingarsö^u sem okkur er svo nauðsynleg til þess að geta betur
áttað okkur á lífinu.
Hér er greint frá vestrænum heimspekingum og kenning-
um þeirra, tuttugu og fimm að tölu, allt frá Ágústínusi
kirkjuföður til Jean-Paul Sarte, en þá aðskildu sextán hundmð
ára reginhaf umbrota og aldahvarfa í andlegu lífi vestrænn-
ar menningar.
Gunnar Dal hefur skrifað mikið um heimspeki. Af ritum
hans um þetta efni man ég til dæmis eftir þessum bókum:
Sókrates, 1957, Sex indversk heimspekikerfi 1962, öld Sókra-
tesar 1963, Indversk heimspeki 1972, Grískir heimspekingar,