Morgunn - 01.12.1982, Síða 64

166
MORGUNN
fremst, síðan annan eins og verkast vill. Það er engin
verkaskipting í taugakerfinu, engin miðstöð.
Löng saga — meö söguþræöi
Næsta stig í þróuninni var myndun tveggja miðstöðva,
en síðar kom að því, að ein allsherjar miðstöð í tauga-
kerfinu myndaðist. Það hafði þá kosti, að hi’eyfingin var
hnitmiðuð, dýrið gat stefnt beint, í tiltekna átt sér til
framdráttar.
Flatormar sem kallast á latínu phylus Phlatyhelminthes
eiga heiðurinn af því að hafa verið fyrstir á ferðinni með
haus. Ekki svo lítill heiður það. Stórkostleg sérhæfing
hefur átt sér stað — með staðsetningu stjórnstöðvar og
þar með myndun framenda á dýrinu! Ein stjórnstöð í
taugakerfinu hefur sem sagt myndast, frumstæðasti heili
sem um getur, en þó býsna snjall samanborið við gáfna-
far marglittunnar. Hann gat „ætlað sér“ eitthvað þessi
heili, ætlað sér að fara eitthvað — og farið þangað. Ekki
langt í einu að vísu, en svona byrjar sagan um manns-
heiiann.
En þrátt fyrir eina, samræmda stjórnstöð í títuprjóns-
haus flatormsins, leyndi fortíðin sér ekki. Þar má finna
leifar af tveimur upprunalegum miðstöðvum, sem höfðu
farið að taka að sér verk í enn frumstæðara taugakerfi,
taugakerfi margiittunnar. Fiatormsheilinn er sem sagt
tvöfaldur í roðinu — og þar við sat, í þróuninni, enda virðist
það ekki hafa komið að sök.
Miðstöðvarnar tvær — heilarnir tveir — héldust frá dýri
til dýrs, urðu sífellt fullkomnari og hæfari í lífsbaráttunni,
en verkaskiptingin varðveittist: býfiugan, fiskurinn, slang-
an, fuglinn, kötturinn, apinn, ég og þú, öll sverjum við
okkur í ættina, með klofinn heila fiatormsins.
Ekki er þó svo að skilja, að aðskilnaður heilahelming-
anna sé jafn alger og í hjarta spendýranna þar, sem annar
helmingur hjartans dælir blóði til lungnanna, en hinn út