Morgunblaðið - 18.02.2009, Qupperneq 25

Morgunblaðið - 18.02.2009, Qupperneq 25
Umræðan 25 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. FEBRÚAR 2009 ÍSLENSKIR þegnar krefjast nú nýrrar sáttar, nýs samnings á milli sín og þeirra sem stjórna. Gerðar eru kröfur um að hag- ur almennings sé hafður að leiðarljósi í allri stjórnsýslan og raunveruleg áhrif almenn- ings á sameiginlegar ákvarðanir í stjórn- kerfinu aukin. Krafan er líka um minni áherslu á flokksræði, fulltrúaræði, ráð- herraræði, forræði, völd, sérkjör og forrétt- indi. Þeir sem hafa stjórnað í nafni lýðræðis með flokkskosningum fyrir almenning á fjögurra ára fresti hafa nú komið málum svo fyrir að kreppa ríkir. Ekki eingöngu peningakreppa, heldur stjórnarkreppa, van- traust, sambandsleysi, viljaleysi til að breyta, íhaldssemi eða kannski fremur hug- leysi og sérhyggja. Störf ýmissa embættis- manna innan kerfisins sem einnig hafa ríkt fyrir milligöngu flokksræðisins eru heldur ekki hafin yfir allan vafa eins og nauðsyn- legt hlýtur að teljast. Þeir sem ríktu yfir peningum landsmanna í gömlu bönkunum og fengu fólk til að stunda viðskipti við sig undir formerkjum ávöxtunar kolféllu á próf- inu. Stjórnvöld brugðust ekki við sem skyldi, stungu höfðinu í sandinn en hefðu átt að bera ábyrgð og stöðva ósómann í nafni al- mannaheilla. Allur þorri almennings upplifir svik og finnst sem hann hafi verið hafður að t.d. á atkvæðagreiðslu um mikilvæg frum- vörp og aðrar ákvarðanir sem lúta að al- mannaheill. Síðan er auðvitað þjóð- aratkvæðagreiðsla um mikilvæg mál nauðsynleg til að virkja almenning betur í allri ákvarðanatöku. Hefðbundnar flokkskosningar í vor munu ekki nægja til að gera nauðsynlegar breyt- ingar á stjórnskipulaginu og takast á við þau lýðræðislegu vandamál sem Ísland glímir við, jafnvel þótt nýir flokksgæðingar komi inn í stað þeirra sem fyrir voru. Það kemur heldur enginn Obama til með að bjarga Íslandi. Eina von okkar er að styrkja þingræðið og búa til fleiri mögu- leika fyrir beint lýðræði, hreint og beint lýðræði. Einnig þurfum við fleiri stjórn- málamenn úr hópi almennings sem eru óflokksbundnir og tala út frá sjálfum sér í stað þess að „leika“ ábúðarfulla og um- hyggjusama almenningsfulltrúa sem segja oft ekki það sem þeir meina eða meina ekki það sem þeir segja. Burt með óbeint lýð- ræði þar sem auðvelt er að vernda sérhags- muni og persónuleg völd útvalinna og inn með beint lýðræði til að efla framgang og þróun lýðræðis á Íslandi. Nú er lag! tímabært að finna nýjar lausnir og gera verulegar breytingar á stjórnskipulaginu þannig að hinn almenni borgari geti haft í auknum mæli bein áhrif á stjórnmál án milligöngu þingfulltrúa sem þurfa að lúta bæði flokki og ráðherra áður en þeir snúa sér að þjóðarhag. Beint lýðræði felur t.d. í sér að hinn almenni kjósandi hafi eitthvað um uppstillingu manna á listum að gera, einnig að hægt verði að kjósa einstaklinga innan flokka sem utan. Stjórnmálamenn þurfa ekki endilega að tilheyra stjórnmálaflokki því stjórnmál eru sameiginleg auðlind þjóðarinnar en ekki séreign stjórnmálaflokka. Það er gífurlega mikilvægt að þingið verði æðsta stjórn- stofnun landsins og að þingmenn tali beint út frá sjálfum sér en ekki óbeint út frá flokki eða ráðherra þannig að almenningur geti treyst þeim og viti alltaf hvar þeir standa. Það skiptir líka miklu máli að þing- menn geti unnið frjálst að framfaramálum fyrir almenning þvert á kyn, stétt, stöðu, flokksþátttöku og þar fram eftir götunum. Ef til vill ættum við á Íslandi að taka upp þegnskyldu um setu á alþingi í ákveðinn tíma, svipað og gert er í Bandaríkjunum varðandi kviðdómsskyldur þegnanna. Þann- ig gæti hinn almenni borgari komið inn í þingstörf að einhverju leyti og haft áhrif ginningarfífli af hálfu peningamanna en ekki síður af stjórnmálamönn- um og embættismönnum sem starfa í skjóli flokk- anna. Kröfur um að þeir valdamestu og hæstsettu víki er eðlileg því þeir eru a.m.k. sekir um afneitun og andvaraleysi. Ísland er lýðveldi en hér hefur ekki tíðk- ast að almenningur láti neitt til sín taka nema með að mæta á kjörstað á fjögurra ára fresti og merkja við stjórnmálaflokk sem stillir upp hópi manna í framboð sem sumir hverjir reynast hollari sínum flokki og stöðu sinni innan hans en almenningi. Þessir flokks- eða sjálfshollu stjórn- málamenn setja svo fram staðhæfingar eða loforð um það hvað þeir muni gera fyrir lýðinn ef hann einungis veiti þeim braut- argengi. Á Íslandi er þingræði sem á að vera lýð- ræðislegt en er í raun mjög litað af bæði flokksræði og ráðherraræði. Við búum því við óbeint lýðræði og þótt óbeint lýðræði sé betra en ekkert lýðræði þá er það allsendis ófullnægjandi til að tryggja ábyrgan, opinn og heiðarlegan framgang stjórnmála með almenna hagsmuni í fyrirrúmi. Það er löngu Hreint og beint lýðræði Guðrún Einarsdóttir, sálfræðingur. ÍSLENSKA stjórnkerfið er ekki ónýtt. Það virkaði bærilega meðan það var á ábyrgð okkar Íslendinga einna frá 1944 til 1993, í hálfa öld. Þrátt fyrir harðæri og áföll frá miðjum sjöunda áratugnum og meira og minna til miðs þess tíunda var viss uppbygging og efnahagurinn við- unandi. Í umrótinu eftir bankahrunið hafa nú komist í hámæli hugmyndir um að ganga í ríkjasambönd, gera byltingu, stofna nýtt lýðveldi, um nýja skipan lýðræðis og stjórnlagaþing til að afnema flokkaveldið. Hugmyndirnar eru athygl- isverðar en þjóð sem á við bráðavanda að stríða þarf fyrst að leysa hann áður en tímafrekar breytingar verða gerðar á stjórnskipun. Innganga í ESB krefst stjórnarskrárbreytingar, ESB tekur há aðildargjöld og borgar ekki ríkisskuldir aðild- arríkja, það dregur í staðinn úr sjálfræði ríkjanna og nýtir auðlindir þeirra fyrir ríkjasambandið. Það er ávís- un á aðgerðaleysi og tafir að ætla fjarlægum ríkja- samböndum að moka flórinn eftir bankahrunið eða að gera stjórnlagabyltingu meðan beðið er eftir bráðum að- gerðum eins og endurreisn fjármálakerfisins og hags- munarekstri gagnvart ríkisstjórn Bretlands. Evr- ópuvaldið sem var hér í sjöhundruð ár endurreisti aldrei efnahag Íslands og Bretastjórn barðist á móti hags- munum Íslands í áratugi. Erlent vald mun ekki end- urreisa Ísland fyrir okkur. Við verðum að gera það sjálf. Með einföldum aðgerðum er hægt að minnka flokka- veldið með því einu að lækka inntökuþröskuldinn á Al- þingi svo fleiri nýir og litlir flokkar komist að. Og auk þess með því að styrkja bæði ný samtök og einstaklinga sem vilja bjóða sig fram og láta ríkisútvarpið gefa þeim sendingarrými til þess að kynna sig. Endurbætur stjórn- unarhátta, bætt skilvirkni og fagmennska í stjórn og af- nám vinaspillingar fæst með nýjum flokkum, nýju fólki og nýjum stefnumálum í alþingiskosningum. Endurreisn fjármálakerfisins getur ekki beðið eftir ESB eða bylt- ingunni. Við verðum að framkvæma endurreisnina sjálf á fljótvirkan máta með því að Alþingi endurskapi laga- rammana og Stjórnarráðið reglugerðirnar sérstaklega um fjármálakerfið, þar með talin bankastarfsemi, gjald- eyrisviðskipti og fjármagnsflutningar, hlutabréfamark- aðurinn, fjárfestingafélög, Fjármálaeftirlitið og Seðla- bankinn. Einnig þarf að setja ný lög og reglur um margs konar önnur mikilvæg atriði svo sem félagastarfsemi, samkeppnis- og viðskiptahætti, skattamál og endurreisn sparisjóðanna. Íslensk stjórnvöld hafa fulla getu og burði til þess að gera þetta á eigin vegum. Til þess þurfa þau svigrúm og óskorað frelsi frá lögum og reglum ESB sem gilda hér samkvæmt EES samningnum og hafa að- gerðalamað íslensk stjórnvöld sem misstu framtakssem- ina og árveknina um íslenska hagsmuni í streði við að taka upp og framfylgja tilskipunum ESB. Það þarf að fella úr gildi hérlendis ákvæði úr EES-samningnum og bæði lög og reglugerðir sem ESB hefur sett hér í krafti hans, a.m.k. meðan verið er að hreinsa til og skapa nýjan ramma. Aðgerðalömun íslenskra stjórnvalda er reyndar þegar farin að læknast, með neyðarlögum og aðgerðum í gjaldeyrismálum er búið að ganga framhjá ESB- reglunum og er EES samningurinn því í raun fallinn úr gildi á þeim sviðum. En fullt frelsi til að endurreisa ís- lenska stjórnkerfið fæst ekki nema með því að tilskip- anir ESB víki til frambúðar fyrir vilja Alþingis og reglu- gerðum Stjórnarráðsins. Þetta fæst best með því að semja við ESB um undanþágu frá tilskipununum, breyt- ingu á EES-samningnum eða með því að segja honum upp og Íslendingar taki stjórnvaldið aftur í sínar hendur. Okkur hefur vegnað best þegar við gerðum það. Við verðum sjálf að endurreisa Ísland Friðrik Daníelsson verkfræðingur GRUNNUR hvers þjóðfélags er fjölskyldan. Þjóðfélag með brotnar fjölskyldur getur aldrei staðið undir nafni. Þess vegna verður að standa vörð um fjölskyldurnar í landinu hvað sem það kostar. Og við verðum að sýna þeim stuðning og virðingu og fram- kvæma nú þegar aðgerðir sem tryggja lágmarksafkomu þeirra. Hvernig ger- um við það á þessum tímum? Í fyrsta lagi verður að skipta um gjaldmiðil í landinu nú þegar til að tryggja stöðugleika í fjármálum heimilanna. Með þessu verður tryggt að ríkisvaldið getur ekki skaðað fjármál þeirra með tilviljanakenndum sveiflum á gjald- miðlinum og okurvaxtastefnu. Verðbólgan verður hamin, verðskyn eflist og samanburður milli landa í vöruverði og launakjörum verður raunhæfur. Vinnustundir verða metnar að verðleikum miðað við önnur lönd. Ef mönnum ofbýður verðlag og vaxtakjör geta þeir leitað til útlanda með kaupið sitt. Í öðru lagi verður að koma böndum á skuldir heim- ilanna. Fjölskyldurnar geta ekki risið undir lánunum eins og þau eru í dag og grípa verður í taumana til þess að tug- þúsundir fari ekki á vergang. Bankakerfið getur þar að auki ekki tekið við þúsundum húsa og íbúða eftir uppboð, það myndi ríða því að fullu. Þess vegna verður að grípa til aðgerða nú þegar. Lífeyrissjóðirnir eiga vel á annað þúsund milljarða króna sem fólkið hefur lagt þeim til. Nú er lag að nota hluta þessa fjármagns til að gera upp skuldir heimilanna, þannig nýtist fjármagnið fyrir fólkið á þessum erfiðum tímum. Lífeyririnn sem fólkið hefur skapað sér í gegnum árin yfirfærist á eignir þeirra, sem verða skuldlausar og ígildi lífeyris í staðinn. Jafnvel er hugsanlegt að nota pen- ingana einnig til að losna undan oki Alþjóðagjaldeyr- issjóðsins og skapa þannig svigrúm fyrir Íslendinga að leysa málin með sínu lagi. Þar að auki rynni vaxtakostn- aður til íslenska þjóðfélagsins en ekki til annarra landa. Ríkisvaldið tryggir á móti viðunandi lífeyri fyrir alla landsmenn á eftirlaunaaldri með þeim fjármunum sem ella hefðu verið nýttir til vaxtagreiðslna á erlendum lán- um. Með þessum hætti er tryggt að allir halda heimilum sínum og allir eiga fyrir mat. Þannig skapast meiri ró hjá fjölskyldunum og þar af leiðandi í þjóðfélaginu og óviss- unni um grunnafkomu verður eytt. Í þriðja lagi verður að tryggja afkomu eldri borara og öryrkja. Þetta fólk varði ævi sinni í að byggja upp íslenskt velferðarþjóðfélag. Það er kominn tími til að greiða til baka. Notum lífeyrissjóðina til þess! Ofantaldar hugmyndir til lausna á vandanum eru fram- kvæmanlegar nú þegar. Vitaskuld munu einhverjir rísa upp og mótmæla, en ríkisvaldið mun aldrei geta gert neitt til lausnar þessum vanda án þess að einhverjir mótmæli. Það verður að hafa bein í nefinu til að takast á við lausn þessara mála strax í dag, þótt einhverjum finnist vera gengið á sinn hag. Lífeyrissjóðirnir munu álíta að þeir tapi, en til lengri tíma litið munu þeir hagnast á þessum aðgerðum. Þetta er betri kostur en að þjóðfélagið leysist upp í óeirðum, þjófnaði og skemmdum vegna fólks sem hefur lagt á sig ómælda vinnu í áraraðir en misst allt vegna óreiðu nokkurra manna, fjármálastofnana og rangrar lagasetningar. Þjóðfélagið er fjölskyldan Sturla Hólm Jónsson, fyrrverandi atvinnurekandi. Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is Sevilla 23.-26. apríl Hin glæsta höfuðborg Andalúsíu! Frábært sértilboð - mjög fá sæti í boði! Munið Mastercard ferðaávísunina Birt með fyrirvara um prentvillur. Heimsferðir áskilja sér rétt til leiðréttinga á slíku. Ath. að verð getur breyst án fyrirvara. Heimsferðir bjóða nú frábæra helgarferð, á sumardaginn fyrsta til Sevilla höfuðborgar hins einstaka Andalúsíuhéraðs á Spáni. Sevilla er einstaklega fögur borg, rík af sögu og stórfenglegum byggingum, s.s. Dómkirkjunni með Giraldaturninn þeirri þriðju stærstu í heimi. Í miðborginni og hinum eldri hlutum borgarinnar er einstök stemmning, þröngar götur, veitinga- og kaffihús og heillandi torg. Auk þess er óendanlegt úrval verslana í borginni. Vorið bregður Sevilla í sinn fegursta búning og hún skartar öllu sem hún hefur til að bera. Bjóðum frábært sértilboð á góðri gistingu, Suites Vega del Rey. Gríptu þetta einstaka tækifæri og smelltu þér í einstaka helgarferð þar sem tíminn nýtist einstalega vel, en flogið er út að morgni fimmtudags (sumardagsins fyrsta) og komið heim að kvöldi sunnudags (aðeins einn vinnudagur). Beint morgunflug - á sumardaginn fyrsta Verð frá kr. 69.990 Netverð á mann. Sértilboð. Flug, skattar og gisting í tvíbýli á Suites Vega del Rey með morgunverði í 3 nætur. Aukagjald fyrir hálft fæði kr. 5.900. Aukagjald fyrir einbýli kr. 14.200.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.