Morgunblaðið - 12.12.2009, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2009
FULLTRÚAR sex-
tán lífeyrissjóða innan
vébanda Lands-
samtaka lífeyrissjóða
hafa stofnað formlega
Framtakssjóð Íslands,
nýtt fjárfestingarfélag
sem ætlað er að taka
þátt í og móta fjár-
hagslega og rekstr-
arlega endurreisn ís-
lensks atvinnulífs í
kjölfar falls fjármálakerfisins.
Lífeyrissjóðir landsmanna voru
notaðir sem opnar pyngjur útrás-
arkónga og vildarvina þeirra. Ekki
verður betur séð en að sami hákarla-
hópurinn og stjórnaði gegnd-
arlausum fjárfestingum lífeyrissjóð-
anna í útrásarvitleysunni standi á
bak við þennan sama sjóð.
Ég sem hef gagnrýnt þessa menn,
þetta kerfi og þessar fjárfestingar
tel þetta ekkert annað en úlfa í sauð-
argærum.
Af hverju gerðu lífeyrissjóðirnir
ekki tilboð í öll húsnæðislán bank-
anna sem þeir hefðu eflaust fengið
með töluverðum afföllum til hags-
bóta fyrir sjóðina og almenning í
landinu svo fátt eitt sé nefnt.
Það fylgja því ekki mikil völd í við-
skiptalífinu að byggja þjónustu-
íbúðir fyrir aldraða sjóðsfélaga eða
fjárfesta í húsnæðislánum sem telj-
ast með öruggari verðtryggðum
fjárfestingum að ríkisskuldabréfum
frátöldum.
Völdin sem felast í því að stjórna
svona sjóði, þar sem fjármagn á
markaði er af skornum skammti, eru
gríðarleg.
En hverjir stjórna þessum sjóð?
Dæmi: Ragnar Önundarson,
stjórnarformaður Lífeyrissjóðs
verslunarmanna.
Kristinn Örn, formaður VR, lagði
mikla áherslu á að Ragnar Önund-
arson yrði skipaður stjórn-
arformaður LV. Við vorum nokkur í
stjórninni sem töldum þessa skipan
vera glórulausa enda vissum við lítið
um manninn eða áherslur hans og
afstöðu til bankaleyndar svo fátt eitt
sé nefnt, í ljósi þess að krafa fé-
lagsmanna var gegnsæi í fjárfest-
ingum sjóðsins. Það kom svo á dag-
inn að Ragnar hefur barist
harkalega gegn sjálfsögðu gegnsæi
og séð til þess að sjóðurinn er lok-
aðri sjóðsfélögum en áður. Þrátt fyr-
ir álit FME sem styður kröfur okkar
sjóðsfélaga um aukið gegnsæi.
Ragnar Önundarson var áður
framkvæmdastjóri Kreditkorta hf.,
sem varð svo Borgun hf. Hann var
annar höfuðpaurinn í stærsta við-
urkennda samkeppnislagabroti Ís-
landssögunnar og gæti verið vafa-
samt að maður með þennan
afbrotaferil væri ráðinn eða skip-
aður sem formaður stjórnar Lífeyr-
issjóðs verslunarmanna. Auðvitað er
batnandi mönnum best að lifa en það
er rétt rúmlega ár síðan hann var
látinn víkja sem framkvæmdastjóri
frá Borgun vegna samkeppnislaga-
brotanna.
Það eru því ódýr svör hjá Ragnari
Önundarsyni að hann hafi ekki verið
aðili málsins. En það sem hann gerir
er athyglisvert, hann segir að sam-
keppnislagabrotin hafi verið á veg-
um og ábyrgð eigenda og stjórn-
armanna. Ef við skoðum það aðeins
nánar er hann með þessu að ásaka
og beina ábyrgðinni á þessum við-
urkenndu samkeppn-
islagabrotum að fyrr-
verandi
stjórnarmönnum Borg-
unar hf. (áður Kred-
itkorta hf.), sem voru
m.a. Birna Ein-
arsdóttir (núverandi
bankastjóri Íslands-
banka), sat fyrir Glitni
árið 2007 og tók þ.a.l.
þátt í samkomulaginu
við Samkeppniseft-
irlitið.
Finnur Sveinbjörns-
son (núverandi bankastjóri Nýja
Kaupþings), sat fyrir Landsbanka
Íslands á árinu 2008.
Spurning hvort það væri tilefni til
að skoða þessi svör aðeins nánar,
hvort þessir aðilar eru á sama máli
varðandi hver stóð á bak við og ber
ábyrgð á þessum viðurkenndu sam-
keppnislagabrotum. Það eitt að RÖ
beini ábyrgðinni frá sér og að þess-
um aðilum þarfnast nánari skoð-
unar. Málið endaði með sátt, eins og
Ragnar Önundarson segir í grein
sinni í Mogganum 29. sept., en hann
nefndi ekki að sáttin fól í sér að fé-
lögin viðurkenndu samkeppn-
islagabrot, sem skv. Samkeppniseft-
irlitinu voru langvarandi og víðtæk
ólögmæt samráð, eða mjög alvarleg
brot á 10. og 11. gr. samkeppnislaga
sem voru til þess fallin að valda
verulegri röskun á samkeppni, brot-
in voru framin af ásetningi og höfðu
það m.a. að markmiði að koma
keppinauti út af markaði, brotin
náðu yfir langt tímabil.
Eins og forstjóri Samkeppniseft-
irlitsins segir „var þetta mál fast á
eftir olíufélagamálum í alvarleika“
Þá fól sáttin í sér að málið yrði ekki
sent áfram til ríkissaksóknara, en
þar hefði RÖ orðið formlegur máls-
aðili og fengið sinn andmælarétt (og
væntanlega fengið dóm fyrir). Þetta
er kannski það alvarlegasta í þessu
máli, að kortafélögin og eigendur
þeirra borguðu fyrir að málið yrði
ekki sent áfram til ríkissaksóknara,
en það er ótrúlegt að það sé hægt að
semja um slíkt.
Það mætti því segja að korta-
félögin hefðu greitt fyrir það að RÖ
héldi sínu frelsi og yrði ekki per-
sónulega refsað. Það að RÖ teljist
fyrir vikið ekki vera málsaðili, þrátt
fyrir að hafa verið annar höfuðpaur-
inn og gerandinn í þessum lög-
brotum, staðfestir það að fyrirtæki
geti brotið af sér án þess að fram-
kvæmdastjóri beri neina ábyrgð á
því. Þetta eru mjög hættuleg skila-
boð. Ég efast um að sjóðsfélagar
sætti sig við að hafa mann, ekki bara
með slíkan bakgrunn, heldur sér-
staklega með slíkt siðferðismat sem
stjórnarformann Lífeyrissjóðs versl-
unarmanna. Og stjórnarmann í hin-
um nýja Framtakssjóði Íslands.
Hvað ætli samkeppnislagabrotin
hafi kostað almenning í landinu fyrir
utan þær 735 milljónir sem voru
greiddar í sektir úr almennings-
hlutafélögunum til að kaupa stjórn-
endur frá dómi?
Geta stjórnendur fyrirtækja
keypt sér óflekkað mannorð?
Eftir Ragnar Þór
Ingólfsson » Framtakssjóður Ís-
lands. Gott framtak
eða sama bullið?
Hverjir stjórna slíkum
sjóði og hvaðan koma
þeir?
Ragnar Þór Ingólfsson
Höfundur er stjórnarmaður í VR.
J ó l a s ö f n u n
Mæðrastyrksnefndar Reykjavíkur
er hafin
Oft var þörf en nú er nauðsyn
Þeir sem vilja leggja nefndinni lið vinsamlega
hafið samband á skrifstofutíma í síma 551 4349
eða á netfangið maedur@simnet.is.
Einnig er hægt að leggja framlög inn á reikning
nr. 0101-26-35021, kt. 470269-1119.
Mæðrastyrksnefnd
Reykjavíkur,
Hátúni 12b.
www.gisting.dk/gisting.html
sími: 499 20 40 (Íslenskt símanúmer)
Ódýr gisting í Kaupmannahöfn
Herbergi frá Dkk 300 Íbúðir frá Dkk 1200